01 / مرداد, 1395

مسکن 67

مسکن 67 که توسط موشه سفدی –معمار مقیم کانادا- به عنوان غرفه کانادا در نمایشگاه جهانی سال 1967 طراحی شد، دارای یک هدف اصلی بود. این هدف عبارت بود از یافتن راه حلی تجربی برای خانه سازی با کیفیت در فضا های شهری متراکم. سفدی حالات ممکن مختلف را برای واحد های مدولار از پیش ساخته شده کشف کرد، تا هزینه های خانه سازی کم شود و از سویی دیگر به تیپ شناسی جدید خانه سازی فرصت این را داد که کیفیت های یک خانه حومه شهری و یک خانه شهری را با هم ادغام نماید.

با تامل در اهمیت پروژه در نگاهی دیگر به پروژه مسکن 67 در می یابیم که سفدی نشان داد که این پروژه در واقع دو ایده در یک ایده است: یکی درباره پیش ساختگی و دیگری درباره تجدید نظر در طراحی آپارتمان در این الگوی جدید بود.

این پروژه در اصل پایان نامه سفدی در دانشگاه مکگیل در سال 1967 بود که «حالتی برای زندگی شهری» نام گرفته و به عنوان «یک سیستم ساختمانی مدولار سه بعدی» توصیف شده بود. دو سال بعد، زمانی که او تنها 23 سال سن داشت و تحت کارآموزی استودیوی لویی کان بود، مشاور پایان نامه او –سندی وان گینکل- او را تشویق نمود که پروژه خود را در نمایشگاه جهانی 1967 شرکت دهد. سفدی نظریات اصلی اش را به یک طرح جامع و کامل توسعه داد که شامل مراکز خرید، یک مدرسه و 1000 واحد مسکونی بود. بر خلاف سن کم سفدی، طرح کلی پذیرفته شد، اما در نهایت و توسط دولت کانادا به تنها 158 واحد مسکونی تقلیل یافت.

مسکن 67

« مسکن 67 » از 354 مدول کاملا پیش ساخته و همانند ساخته شد که از آن ها با عنوان «جعبه» یاد می شود. این مدول ها در ترکیب های گوناگون و توسط کابل های استیل به یکدیگر متصل هستند. آپارتمان ها از لحاظ شکل و اندازه متفاوت اند، چرا که متشکل از گروهی از یک تا چهار جعبه به مساحت 54 متر مربع هستند که در ترکیب های گوناگونی شکل گرفته اند. دسترسی به هر آپارتمان از طریق مجموعه ای از مسیر های پیاده رو و پل ها می باشد که همراه با هسته های عمودی آسانسور ها برای طبقات بالاتر است. سرویس و امکانات پارکینگ، از مسیر های گردش ساکنین جدا بوده و واقع در طبقه همکف هستند.

مسکن 67

پروسه پیش ساختگی جعبه های 90 تنی در سایت انجام می گیرد. شکل پایه مدولار با ابعاد 17 در 38 فیت در یک قالب استیل تقویت شده قالب گیری می شود. جعبه بتنی پس از اصلاحات به یک خط مرکب برای قرار دادن سیستم های الکتریکی و مکانیکی به همراه عایق کاری و پنجره گذاری منتقل می شود. برای نهایی سازی محصول، آشپزخانه ها و سرویس های بهداشتی مدولار نصب می شوند و در آخر یک جرثقیل هر واحد را به محل پیش بینی شده اش انتقال می دهد.

مسکن 67

سیستم پیش ساختگی در خود سایت می بایست هزینه های تولید را کاهش می داد و این قسمتی از تصور صحیح سفدی برای خلق یک مجموعه مسکونی مقرون به صرفه بود. متاسفانه به علت کاهش مقیاس حجمی پروزه، هزینه ها بسیار بیشتر از آن چه بود که پیش بینی شده بود. در هر حال، اگرچه این پروژه در راه اندازی موج جدیدی از پیش ساختگی ناکام ماند اما در خلق یک تیپ جدید از مسکن سازی که هم تاثیرگذار بوده و هم وفق پذیر با سایت است، موفق شد.

از طریق انباشتن «جعبه» های بتنی در ترکیب های مختلف هندسی، سفدی توانست از طریق قرار دادن هر جعبه یه گام عقب تر از همسایه اش، فرم سنتی حجم های عمودی و بلند را بشکند. این روش خلاقانه برای هر آپارتمان یک بام سبز، یک جریان دائمی از هوای تازه و حداکثر نور طبیعی ممکن را تامین کرده است. این ها، کیفیت هایی هستند که برای یک مجموعه آپارتمانی دوازده طبقه بی سابقه اند. بنابراین، «مسکن 67» در ادغام دو تیپ ساختمان سازی پیشگام شده است: یکی خانه های باغچه دار حومه شهری و دیگری ساختمان های مسکونی بلند مرتبه اقتصادی.

مسکن 67

در سال های بعد از این نمایشگاه، مجتمع های مسکونی مشابه متعددی در سراسر جهان ساخته شدند: در نیویورک(1967)، پورتوریکو(1968)، راچستر(1971) و تهران(1976). اگرچه اکثر غرفه های نمایشگاه های جهانی به محض اتمام نمایشگاه برچیده می شوند، «مسکن 67» در نقش اصلی خود باقی ماند و امروزه همچنان به عنوان یک مجتمع مسکونی موفق مورد استفاده قرار می گیرد. مانند دیگر تصاویر شاخص نمایشگاه های بزرگ -مانند قصر کریستال و برج ایفل- «مسکن 67» به عنوان نشانی از عصر خود ماندگار شد.

مسکن 67

« مسکن 67 » نه تنها انقلابی در زمان خویش بود، بلکه در طی دهه ها معماری را تحت تاثیرقرار داد. یک طرح کلی فضایی مشابه در قصر کافکا اثر ریچاردو بافیل دیده می شود( 1968، البته این که رافیل از سفدی تاثیر گرفته یا برعکس، خود موضوعی بحث برانگیز است)؛ تکنیک های پیش ساختگی در برج Nakagin Capsule اثر کیشو کوراکاوا در 1972 مورد استفاده قرار گرفته است.

مسکن 67