13 / فروردین, 1395

زاها حدید، معماری و طراحی داخلی

در این مطلب گروه معماری و دکوراسیون داخلی پویانو قصد دارد تا از معمار سرشناس معاصر و برنده ی جایزه ی معماری پریتزکر با انتخاب آثاری از او که نشان دهنده ی جایگاه ویژه و اهمیت او در معماری معاصر است یاد کند.

او نخستین زنی بود که جایزه ی مدال طلای انجمن معماران سلطنتی انگلستان را کسب کرده بود. زاها حدید در 31 مارس 2016 به صورت ناگهانی در گذشت. وی از بیماری برونشیت رنج می برد و در پی حمله ی قلبی در بیمارستانی در میامی از دنیا رفت. زاها حدید یکی از برجسته ترین و موفق ترین معماران زن در جهان است. او جوایز متعددی را در معماری و طراحی داخلی کسب کرده بود.

این معماری عراقی – بریتانیایی اولین زنی بود که توانست جایزه ی مهم پریتزکر را که معادل جایزه ی نوبل در معماری است در سال 2004 کسب کند. وی همچنین اولین زنی بود که مفتخر به دریافت مدال سلطنتی بریتانیا شد.

او فارغ التحصیل انجمن معماری لندن در سال 1977 است. زاها حدید پیش از اینکه دفتر معماری خود را به همراه پاتریک شوماخر در لندن در سال 1979 راه اندازی کند ؛ با اساتید سابق خود نظیر رم کولهاس در OMA کار می کرد.

بهره گیری او از اشکال و فرم های غیر معمول خیلی زود در رقابت طرح پیشنهادی برای پایانه نوک قله در هنگ کنگ ( 1983) ، کوفورشتندام در برلین ( 1986) و خانه اپرا خلیج کاردیف در ولز (‌1994) آشکار شد.

اما اولین پروژه ی مهم وی که ساخته شد، پروژه ی ایستگاه آتش نشانی ویترا در آلمان بود که باعث شد زاها حدید در کانون توجهات قرار بگیرد. اگرچه ساختمان ساخته شده از نظر کاربران نامناسب تلقی میشد ، اما دیوار های بتنی زاویه دار و سرسرای نوک تیز به شدت مورد توجه منتقدان قرار گرفت و او را به مرحله ای جلوتر در مسیر حرفه ای اش پرتاب کرد.

در سال 2000 ، او تحول را با طراحی یک سازه موقت متشکل از پانل های مثلثی بزرگ سفید رنگ برای گالری پاویون سالانه آغاز کرد.

کار حدید با بتن با پروژه هایی نظیر سکوی پرش اسکی اینسبروک برگسیل در 2002 و مرکز روزنتال سینسیناتی برای هنر های معاصر در سال 2003 که هر دو به خوبی نشان میداد او چگونه از مواد برای ایجاد اشکال نامنظم زاویه دار استفاده می کرد ؛ ادامه یافت. در پروژه های بزرگتر نظیر ساختمان مرکزی BMW در لایپزیگ و مرکز علمی Phaeno ولفسبورگ که هر دو در سال 2005 به اتمام رسید ؛ حدید قادر به پیشبرد تجربیات خود با قابلیت اسکالپچوال بتن بود.

با پیشرفت حرفه ای حدید ، پروژه ها نیز بزرگتر و پر هزینه تر شدند و استفاده ی او از منحنی ها و اشکال موجی بلند پروازانه تر میشد.

موزه ی MAXXI در رم ، یکی از انتقادی ترین و تحسین برانگیز ترین پروژه های وی بود. ساختمانی که زاها حدید را برنده ی جایزه ی استرلینگ در سال 2010 کرد.

مرکز آبی برای بازی های المپیک 2012 دارای یک سقف منحنی وار است که در بالای سر شناگران اوج می گیرد.

زاها حدید به همراه همکارش پاتریک شوماخر پیشتاز در پارامتریکیسم بودند که متکی بر الگوریتم هایی بود که اشکالی از مدل های دیجیتال را به فرم های معماری تبدیل می کرد. شرکت معماری آن ها از این تکنیک برای طراحی ساختمان ها از جمله طراحی پلازا دانگ دایمون در سئول در 2014 بهره می جست.

او معمار برنده رقابت های طراحی ورزشگاه المپیک 2020 توکیو شد هر چند برنامه های او از سوی دولت ژاپن پس از اعتراضات برخی معماران برجسته ی بومی بحث برانگیز شد.

او همچنین محلی را برای جام جهانی 2022 قطر طراحی کرده بود که در حاضر در دست ساخت است.

اما در میان آثار اخیر می توان گفت مرکز حیدر علی اف در باکو ، جمهوری آذربایجان مهم ترین پروژه ی زاها حدید محسوب میشود. طراحي سفيد رنگ و منحني شکل اين بنا ، آن را به يکي از زيبا ترين و مدرن ترین ساختمان های دنیا تبدیل کرده است. ساختمان از ناهمواری روی زمین تا موجی غول پیکر ادامه می یابد و همچون مجسمه ای بی نظیر است.

دیگر ساختمان های به اتمام رسیده طی سال گذشته ،‌ شامل موزه ی کوه مسنر است که در قله ی آلپ در خاک فرو رفته است. یک مرکز جدید برای مطالعه فرهنگ خاورمیانه در دانشگاه آکسفورد و سه برج منحنی که برای اینکه به شکل سنگ ریزه های غول پیکر به نظر برسند در پکن طراحی شده است.

همچنین گروه معماران زاها حدید پروژه هایی را نیز در دست طراحی دارد مثل بندرگاه در آنتورپ که به زودی ساخت آن به اتمام می رسد و یک فرودگاه جدید و بزرگ در پکن که به عنوان آخرین میراث زاها حدید ، یکی از سرسخت ترین و تحسین برانگیز ترین معماران نسل او؛ باقی خواهد ماند.