نما از کجا آمد و نماسازی به چه معناست؟ چرا نمای شهری این قدر در هم و بر هم و بلاتکلیف شده؟ نمای فرسک چیست و حرفه ای ها چگونه نما طراحی می کنند؟ این ها سوالاتی اند که کمک می کنند نما را بهتر بشناسیم و نماسازی را بهتر بفهمیم. نماسازی، نقاشی روی بدنه ساختمان نیست. نماسازی حتی کلاژ روی سطوح قابل مشاهده بنا هم نیست. نماسازی حرفه ای چیزی بیش تر از این هاست و ما در ادامه درباره آن بیش تر خواهیم گفت، پس این مطلب را تا پایان دنبال کنید.

فرسک در نماسازی یا همان ماجرای نقاشی و پوسته

فرسک و نماسازی، ترکیب جالبی نیستند و متاسفانه این ترکیب، کم هم در سطح شهر به چشم نمی خورد. و اما فرسک اصلا چیست؟

یک ساختمان را تصور کنید که از همه نظر کامل است، جز نما. فرض کنید همه چیز خوب پیش رفته و آماده تحویل است. تنها چیزی که باید اضافه شود، نماست. اشتباه از همین مصدر «اضافه کردن» شروع می شود. نما چیزی نیست که اضافه یا عوض کنیم. نما برچسب نیست که روی بدنه ساختمان بخورد. نماسازی، نقاشی نیست و معمارها نقاشی نمی کشند!

فرسک، کلمه ای است که برای اشاره به چندین سبک نقاشی به‌کار می‌رود. شیوه نقاشی فرسکو اغلب در دوران رنسانس و پیش از آن مورد استفاده بوده است. این که می گوییم فرسک، منظورمان دقیقا نقاشی کردن روی بدنه بنا نیست، منظور همان ایجاد پوسته روی ساختمان است. فرسک در نماسازی، یک اصطلاح است و فرسک به همان اندازه که در نقاشی، زیبا و ستودنی است، جایی در معماری ندارد، حداقل نه در معماری معاصر. یکی از دلایل عدم جذابیت و ناهماهنگی نمای شهری هم همین است، یعنی پوسته های نچسب!

حرفه ای ها می دانند که نما باید نشان دهنده هویت ساختمان باشد، نه صرفا روکش، پوسته یا برچسب آن. نما باید از دل طراحی و همراه با دیگر اجزا مثل پلان و حجم بیرون بیاید. نما در لحظه و ناگهانی از ناکجا نمی آید بنشیند روی ساختمان!

و اما نمای خوب چیست و چطور طراحی می شود؟ در ادامه خواهیم گفت.

نماسازی حرفه ای و خلاصه ای از بایدهای یک نمای خوب: اشتباهات بقیه را تکرار نکنید!

شما به عنوان یک کارفرما یا معمار باید بدانید نمای باکیفیت (از نظر طراحی) چیست. برای این که ساده و مختصرش کنیم، در قالب چند نکته به شما خواهیم گفت یک نمای خوب، چگونه نمایی است:

• نمای خوب، شخصیت ساختمان را نشان می دهد. برای مثال، نمای یک ساختمان مسکونی باید حس یک ساختمان مسکونی را داشته باشد، نه یک رستوران یا پاساژ.
• نمایی قابل قبول است که تا حد ممکن، حجمی باشد. محدودیت های طراحی و اجرا در بسیاری از مواقع، اجازه بیرون زدگی های بیش از حد را نمی دهند، اما خوب است تا حد امکان، ساختمان را در نماسازی به شکل حجم ببینیم، نه یک بوم نقاشی. فضاهای منفی و مثبت (مثل بالکن های فرو رفته یا بیرون زده) برای رسیدن به نمای حجمی به ما کمک می کنند.
• یک نمای خوب با رنگ حرف نمی زند. رنگ ها بزک هستند و بزک در معماری اصلا حرفه ای نیست. سعی کنید به جای تکیه بر رنگ ها در نماسازی، طرح خوبی بزنید یا از طراح بخواهید یک طرح خوب تحویلتان دهد. رنگ ها را محدود کنید و بگذارید طرح حرف بزند.
• در مورد تنوع متریال ها زیاد دست و دلباز نباشید. تعداد متریال های نما در حد دو مورد، مناسب است و اگر از سه مورد بیش تر شود، اصلا خوب نیست. برخی ها هم نماهای ساده و تک رنگ (مونوکروم) را ترجیح می دهند که مخصوص سبک مینیمال است. به هر حال، دست و دلبازی را در این رابطه کنار بگذارید.
• نورپردازی باید روی حجم تاکید کند، نه این که ساز خودش را بزند و نقاشی دیگری از سایه و روشن تحویلمان دهد. نورپردازی نما که آخرین مرحله طراحی آن است، باید بر اساس حجم و گرافیک نما صورت بگیرد. بزرگ ترین اشتباه در نورپردازی، پیاده کردن پترن نوری نامتناسب با حجم روی نماست. به حجم نگاه کنید و از فرم و خطوط آن پیروی نمایید.