کلان شهرها در این دوره و زمانه با وجود امکانات فوق العاده ای که دارند، هر روز کم تر از دیروز قابل اقامت می شوند. شاید این موضوع در ظاهر مشخص نباشد، اما اگر کمی فکر کنید، به آن پی خواهید برد. وقتی مردم در کنار استفاده از تکنولوژی و تجهیزات مدرن، گاهی احساس می کنند از همه چیز خسته شده و به ستوه آمده اند، شاید فکر بدی نباشد طراحی ساختمان ها به سمتی برود که طبیعت از دست رفته را به محل زندگی آن ها برگرداند. ایجاد فضای سبز در کنار اصلاح منظره شهرهای زمخت و سرد امروزی سبب می شود روحیه مردم نیز بهبود پیدا کند. تنگنایی که ما امروزه در آن قرار گرفته ایم و به خاطرش نمی توانیم زندگی پر نشاطی داشته باشیم، با کمک گیاهان و حضور یافتنشان در بافت شهر، تا حدود زیادی رفع می شود. در این مطلب به بررسی ساختار نمای ساختمان هایی می پردازیم که نفس می کشند. ساختمان هایی که نمایشان سبز است و در میان حجم انبوه بناهای هم شکل و یکنواخت، حرف تازه ای برای گفتن دارند. برای آشنایی با نمای سبز ، همراه پویانو باشید.

چرا نمای سبز؟

بسیاری از ما در ترافیک و شلوغی شهرهای بزرگی مثل تهران، درگیر و گرفتار هستیم. وجود آلودگی صوتی، مناظر سرد و کسل کننده و ساختمان هایی که همه یک ظاهر تکراری و خشک دارند، ما را کلافه نموده است. این ها ثمره روی آوردن قشر زیادی از مردم به شهرنشینی و وارد شدن مدرنیته به شکل نامناسب به معماری و شهرسازی ایران هستند.

مدرنیته شاید در ظاهر، پدیده جذاب و تازه ای باشد که اکثریت با آن موافق هستند، اما در پس ریشه دواندن آن در اجتماع و معماری، برخی اتفاقات، بدون آن که مستقیما احساسشان کنیم، رخ داده و به ناگه، ما را با حج عجیبی از حس افسردگی و کسالت رو به رو می سازند. مدرنیته بد نیست و نباید باشد. باید راهی پیدا کرد که این ظاهر خشک و خشن تلطیف گردد. باید شهرهایمان را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کنیم و جلوی بدتر شدن اوضاع را بگیریم.

در بسیاری از موارد در جلسات شهرداری، دیدگاه کارکنان نسبت به شهر و شهرنشینی بسیار تاسف بار است. در دیدگاه امروزی، تنها چیزی که اهمیت ندارد، حس خوب روانی شهروند است. هیچ کس به این فکر نمی کند که مردم در دل این شهرهای شلوغ و سرد، چطور دارند پژمرده و پژمرده تر می شوند.

نمی توان دیدگاه تصمیم گیرندگان را به تنهایی، عامل ایجاد این مشکلات دانست. خود ما نیز در شکل گیری وضعیت فعلی شهرمان سهیم می باشیم. اگر به اجرای ساختمان های کپی شده از فرهنگ غرب تن ندهیم و حداقل، مدرنیته را ایرانیزه کرده و سپس به کار ببریم، شاد شرایط بهتری ایجاد شود. مشکل، ما معمارها هم هستیم. ما که شاید خودمان هم نمی دانیم داریم چه کار می کنیم.

البته، باید اشاره کرد که وضعیت پیش آمده، فقط مشکل کشور ما نیست. در بیش تری کشورهای جهان به خاطر شرایطی که پس از انقلاب صنعتی حاکم شده، معماران زیادی روی به طراحی ساختمان های سبز آورده اند. معماری سبز، شاید راه حل همه مشکلات ما نیست، اما می تواند روزنه امیدی باشد برای آینده ای بهتر و نه آینده ای که تصورش هم حس ناخوشی ایجاد می کند. معماری سبز می تواند تصویر تمام خاکستری شهر تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران را به تصویری زیباتر، لطیف تر و دوستانه تر تبدیل کند. معماری سبز کمک خواهد کرد طبیعتی که نمی دانیم کی و چگونه از دستش دادیم، به محیط زندگی ما برگردد.

البته معماری سبز، تنها راه حل نیست. بسیاری از صاحبنظران معماری و شهرسازی، ایجاد فضاهای سبز شهری را چاره مشکل پیش رو می دانند. اعتقاد این دسته افراد به این است که با ایجاد پارک و بوستان می توان به مردم امکان این را داد که در اوقات فراغت خود از فضای سبز بهره مند شوند. اما واقعا چه کسی در میان مشغله های امروزی وقت پیدا می کند از این سوی شهر به آن سو برود تا یک فضای سبز فوق العاده را ببیند و در آن به استراحت و تفریح بپردازد؟

ایده فوق، تنها در صورتی اجرایی است که بتوان در هر محله ای فضای سبز قابل قبولی ایجاد کرد. این کار هم تا امروز انجام نشده و بعید است انجام شود. در حال حاضر، از آن جایی که مردم، بیش تر وقت خود را در طول روز، درون اتومبیل یا وسایل نقلیه عمومی صرف می کنند، وجود بوستان ها و دیگر فضاهای سبز شهری نمی تواند تاثیر مطلوبی بر آن ها بگذارد. این فضاها خوب هستند، اما فقط برای آخر شب یا آخر هفته. در طول ساعات روز چه باید کرد؟

اصلا چرا باید از دل یک فضای خاکستری با امید به سمت یک فضای سبز محدود رفت؟

ما راه حل دیگری داریم. نمای سبز. بله، به جای ایجاد فضاهای افقی که نیازمند اشغال بخشی از زمین هستند، می توان نمای ساختمان ها را به بستر فضای سبز تبدیل نمود. در ادامه به شما خواهیم گفت چطور.

نمای سبز چگونه اجرا می شود؟

نمای سبز یا باغ عمودی به روش های گوناگونی اجرا می شود. تصور اکثریت در رابطه با ایجاد فضاهای سبز به این شکل، هزینه زیادی آن هاست. شاید به همین خاطر باشد که ایده نمای سبز، کم تر گسترش پیدا کرده است. از کاربردهای نمای سبز می توان به ایجاد جذابیت بصری، کمک به برطرف سازی آلودگی و ایجاد تهویه اشاره نمود.

نمای سبز می تواند بسیار ساده باشد، مثلا گل پیچک منزل شما که دور میله های نما پیچیده است یا حتی گلدان هایی که کمی فرمشان خاص است و حجم بیش تری از گیاهان را به نما اضافه می کنند. در کنار این تکنیک های ساده، نماهای سبز وسیع به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

• نماهای سبز
• دیوارهای سبز

نمای سبز

در این سیستم، گیاهان روی سطح نمای ساختمان حرکت می نمایند. در این روش، گیاه رونده یا پیچ در حین این که ریشه اش در یک بستر خاکی جای گرفته، از سطح نما بالا می رود. این ایده ساده ای است که هزینه چندانی هم ندارد.

دیوارهای سبز

در این سیستم، در کل ارتفاع و همه سطح دیوار مورد نظر، گیاه کاشته می شود. این کار را می توان با نصب گلدان های پیش ساخته یا کاشتن گیاه در میان دو لایه الیاف انجام داد.

تقسیم بندی دیگری نیز برای دیوارهای سبز آنها را با در نظر گرفتن استفاده در سیستم تصفیه هوای ساختمان از هم متمایز می کند. بر این اساس دو نوع سیستم در نظر می گیرد:

سیستم فعال و غیر فعال

یک تقسیم بندی دیگر، دیوارهای سبز را با توجه به استفاده شان در تصفیه هوا از هم تمایز می دهد. بر اساس این تقسیم بندی، دو سیستم وجود دارد:

سیستم فعال

این سیستم، جدیدترین نوع از دیوارهای سبز است. در این سیستم، هوایی که توسط گیاهان تولید می شود در تهویه به کار می رود. این دیوارها بر اساس علم تصفیه هوای بیولوژیکی به واسطه گیاه و با توجه به پژوهش هایی که در بیمارستان واترلو صورت گرفته، شکل گرفته اند. دیوارهای سبز با بهره مندی از فیلتر بیولوژیکی به تصفیه هوا کمک شایانی می نمایند. پوشش گیاهی بر سطح نما می تواند یک موتور تصفیه طبیعی باشد که بهره مندی از آن، فواید زیادی دارد.

سیستم غیر فعال

سیستم غیر فعال از حرکت هوا از سمت ریشه ها به داخل سیستم تهویه بنا هیچ استفاده ای ندارد. تاثیر این سیستم بر کیفیت هوای ساختمان از لحاط عملی، جای سوال دارد. برخی از نماهای سبز، پشت شیشه قرار می گیرند تا نسبت به چیزی که در انواغ فعال اتفاق می افتد، از جریان هوای پیش بینی شده تری بهره مند باشند. سیستم غیر فعال از هیچ مکانیزمی جهت گردش هوا بهره مند نیست. در عوض، دیوارهای سبزی که این گونه می باشند، به شکل باز نگهداری می شوند تا بهبودی نسبی در رابطه با گردش هوای آزاد ایجاد نمایند.

اگر مایل به طراحی و اجرای نمای سبز هستید، از تصاویر الهام بخش زیر دیدن کنید.

معماری و دکوراسیون داخلی پویانو / اکبری