اصول طراحی مطب فیزیوتراپی
مرکز یا مطب فیزیوتراپی ، فضایی است که در آن به باز توانی عملکرد صحیح عضلات کمک شده و بیماری های مرتبط با آن، تحت درمان قرار می گیرند. طراحی چنین فضایی باید بر اساس اصول صورت گیرد تا پرسنل و بیماران بتوانند به بهترین شکل از آن استفاده کنند. در این مطلب به شرح ضوابط و اصول طراحی مطب فیزیوتراپی خواهیم پرداخت. همراه ما باشید.
برای این که اصول طراحی مطب فیزیوتراپی را بیاموزید، آن ها را به صورت موردی و به شکل نکات مختصر و کوتاه برایتان شرح خواهیم داد. این نکات به شرح زیر هستند:
- دسترسی مراجعه کنندگان و بیماران به محل کار فیزیوتراپی باید تا حد امکان، راحت و مناسب در نظر گرفته شود.
- اگر مرکز فیزیوتراپی در مجمتع های درمانی و توانبخشی واقع شده باشد، مناسب تر است. بهتر است این فضا در مجاورت بخش هایی مانند کار درمانی و ساخت ارتز و پروتز به دور از بخش های شنوایی شناسی و گفتار درمانی که نیازمند فضای آرام و بدون هیاهو هستند، قرار بگیرد.
- مناسب سازی محیط برای استفاده معلولین باید در نظر گرفته شود.
- مرکز باید از وسیله بالابر و رمپ مناسب بهره مند باشد.
- اگر در مرکز فیزیوتراپی، وسیلله بالابر وجود داشته باشد، محل باید در طبقه همکف قرار گرفته باشد.
- مراجعین مرکز باید بتوانند از محوطه انتظار به راحتی به فضای درمان وارد گردند.
- سرویس بهداشتی باید در محلی قرار بگیرد که دسترسی راحتی داشته باشد و از توالت فرنگی و زمینی به تعدا مناسب و کافی بهره مند باشد. به عنوان مثال، برای 50 بیمار در روز، 2 سرویس لازم می باشد.
- محیط باید قابلیت شستشو و ضد عفونی شدن را داشته باشد.
- همه محیط های درمانی باید از کفپوش مناسبی بهره مند باشد و کفپوش ها باید قابل شستشو باشند.
- دیوارها و کف سرویس های بهداشتی باید از جنس سنگ، کاشی یا سرامیک باشد و تمیز کردن آن ها راحت باشد.
- انتخاب و استفاده از سیستم مناسب برای کنترل هوای محیط کار، خصوصا فضای درمانی باید بر اساس شرایط اقلیمی صورت بگیرد و استفاده از سیستم تهویه ضروری است.
- سیستم برق کار فیزیوتراپی باید علمی، اساسی و بهره مند از وسایل ایمنی باشد. مسلم است که در مکان های بزرگ با استفاده زیاد باید از برق 3 فاز ارت دار (اتصال به زمین) بهره گرفته شود.
- همه بخش ها باید از فیوز مناسب و مجزا بر اساس ظرفیت برخوردار باشند.
- کلیه سیستم برق باید توسط کابل و به شکل روکار و منتهی به یک تابلو، قابلیت دسترسی داشته باشد.
- وجود چاه ارت و پریزهای ارت دار در مطب فیزیوتراپی ضروری می باشد.
- باید برای مرکز، برق اضطراری در نظر گرفته شود.
- مراکز بزرگ باید از کپسول و شیر آب آتش نشانی بهره مند باشند.
- در مراکز کوچک تر، دست کم یک کپسول آتش نشانی باید در دسترس باشد.
- مراکز فیزیوتراپی با توجه به میزان کار، باید وسایل کمک های اولیه لازم را داشته باشند. این وسایل باید در محلی مشخص قرار بگیرند و همیشه در دسترس باشند.
- بخش فیزیوتراپی، بخش های درمانی از جمله الکتروتراپی، مکانوتراپی، هیدروتراپی و غیره و بخش های جانبی و خدماتی که غیر درمانی هستند، مانند سالن انتظار، پذیرش، اتاق معاینه، بخش استقرار فیزیوتراپیست ها، انبار را در بر می گیرد.
- وسعت فضای کار فیزیوتراپی باید در تناسب با نوع بیماری و معلولی و تعداد مراجعین و نوع فعالیت کل مرکز درمانی باشد. برای 1 تا 50 مراجعه کننده در یک شیفت کاری، فضای مفید درمانی برای قسمت های الکتروتراپی و مکانوتراپی باید دست کم 55 تا 70 متر مربع در نظر گرفته شود.
- با توجه به نحوه و میزان فعالیت، محل کار فیزیوتراپی باید فضای مناسب و کافی برای عملکردهای غیر درمانی (خدمات و پشتیبانی) از قبیل انبار، اتاق معاینه، اتاق انتظار، محل استقرار و استراحت فیزیوتراپیست و سرویس بهداشتی در نظر گرفته شود.
- سالن انتظار باید از محل درمان، فاصله داشته باشد تا تراپیست به راحتی بتواند هم محل درمان و هم محل انتظار را تحت کنترل داشته باشد.
- سالن انتظار باید در کنار بهره مندی از شرایط کلی نور، هوا، صدا، کفپوش، صندلی و غیره، نزدیک به درب ورودی مرکز بوده و در مجاورت اطلاعات صدور قبوض یا ثبت نام بیماران قرار بگیرید.
- محل پذیرش و کارهای اداری باید در نزدیکی سالن انتظار باشد و فرد مسئول این بخش باید در ارتفاعی قرار بگیرد که نگاه مستقیم بر افراد نشسته روی صندلی چرخدار داشته باشد.
- محوطه درمان باید به دور از سر و صدا باشد.
- در محوطه درمان باید هوا یکنواخت و بدون کوران باشد.
- محوطه درمان باید در موقعیتی مناسب با حفظ شئون حرفه ای واقع شود.
- محوطه درمان باید از استقرار میز و تجهیزات اداری به دور باشد.
- محیط درمان باید از نور کافی برخوردار باشد.
- نورپردازی سقف باید به صورت غیر مستقیم انجام شود تا از خیرگی چشم های فردی که بر تخت دراز کشیده، جلوگیری گردد.
- لوازم و تجهیزات باید طوری در محیط قرار بگیرند که از لحاظ کاربری، کاملا عملکردی و در عین حال، کاملا ایمن باشند.
- محوطه درمانی باید فضایی انطاف پذیر، باز و راحت برای انجام فعالیت داشته باشد. این مورد برای حرکت درمانی (تمرینات فردی و گروهی) از اهمیت بالاتری برخوردار است.
- فضای حرکت درمانی را می توان به کمک پارتیشن های باز تقسیم نمود که نصب لوازم و تقسیم فعالیت ها ممکن شود و در عین حال، جریان هوا اجازه عبور داشته باشد. در ضمن، با این کار، امکان نظارت بر همه محوطه ایجاد می شود.
- محوطه حرکت در مانی نباید در معرض دید دیگر مراجعین مرکز یا همراهان آن ها باشد.
- کابین های الکتروتراپی باید دارای فضای مناسب باشند (دست کم 1.5 متر عرض و 2 متر طول).
- کابین های الکتروتراپی باید با وسیله مناسب از هم تفکیک شوند و مکان تشخیص فرد از خارج به داخل یا داخل به خارج نباشد.
- وجود نور کافی برای کابینت ها الزامی است.
- هر کابین باید یک آینه و جالباسی دیواری داشته باشد.
- تخت درمان باید دارای ارتفاع استاندارد باشد و از 80 سانتی متر تجاوز نکند.
- ملحفه تخت ها باید دارای طول و عرض مناسب باشد، به طوری که همه تخت را بپوشاند.
- بالش ها باید متناسب باشند و در کنار هر بالش برای هر تخت، چند بالش اضافی نیز موجود باشد.
- برای استفاده دیاترمی، کابین مربوطه باید از تخت و چهار پایه چوبی بهره مند باشد.
- لبه پرده ها یا چهارچوب کابینت باید از پایین از کف زمین و از بالا از سقف فاصله داشته باشد تا در زمان بسته بودن، مانع تهویه نشود.
- وسعت لازم برای بخش هیدروتراپی، بسته به استفاده از استخر، تانک های مخصوص و تعداد سرویس گیزندگان، متغیر می باشد و دست کم 50 متر به عنوان بخش قابل قبول، مطرح است.
- قسمت هیدروتراپی، نیازمند انبار، دستگاه خشک کن، اتاقک های تعویض لباس، دوش و دستشویی باشد.
- در قسمت هیدروتراپی، رطوبت زدایی از اهمیت بالایی برخوردار است و تهویه مطبوع و دمای مناسب محیط برای آسایش پرسنل و بیماران، الزامی است. ترجیحا بهتر است در این فضا از شوفاژ برای گرمایش استفاده شود.
- محیط بخش هیدروتراپی باید کاملا قابل شستشو و ضد عفونی کردن باشد.
- عمق حوضچه ها ممکن است متغیر باشد، اما باید به تدریج و به شکل پله ای تغییر پیدا کند. مقدار این تغییر تدریجی برای هر پله، 12.5 سانتی متر است.
- عمق لازم برای کودکان و بزرگسالان، به ترتیب 60 و 90 سانتی متر است و حداکثر عمق حوضچه، 1.5 متر است.
- از فضای مرکز فیزیوتراپی باید حداکثر استفاده به عمل آید.
- باید اطمینان حاصل شود که در فضای داخلی، افراد قادر باشند به راحتی و به شکل سیال و روان، از پذیرش تا اتاق درمان حرکت نمانید.
- فضای مورد استفاده پرسنل باید کارآمد باشد.
- در بخش پذیرش، باید برای بیماران و همراهان آن ها صندلی های مناسب در نظر گرفته شود.
- برای بیمارانی که نیازمند ویلچر هستند، باید ویلچر در نظر گرفته شود.
- وجود یک میز در کنار مجله های پزشکی در بخش انتظار بیماران مناسب است. می توان برای این کار، قفسه نیز به کار برد.
- باید یک جالباسی برای قرار دادن لباس بیماران در نظر گرفته شود.
- قسمت پذیرش باید از کمد و کشو برخوردار باشد تا منشی بتواند وسایل خود را در آن ها قرار دهد.
- اتاق های درمان باید محیطی آرام داشته باشند و حریم خصوصی آن ها حفظ شود.
- همیشه در طراحی کلینیک فیزیوتراپی باید یک انبار برای قرار دادن وسایل و تجهیزات پزشکی و درمانی در نظر گرفته شود.
- محل قرارگیری انبار باید به اتاق های درمانی نزدیک باشد تا بتوان به راحتی به آن دسترسی داشت.
- اتاق های درمان را باید با کمک پرده و پارتیشن از هم جدا کرد تا حریم خصوصی رعایت گردد.
- بهتر است محیط انتظار کلینیک از نور طبیعی برخوردار باشد.
- بخش های خصوصی کلینیک نباید در محلی قرار بگیرند که مردم بتوانند به آن دید داشته باشند.
- گردش و توزیع در فضای کلینک باید از طریق یک راهروی مرکزی صورت بگیرد.
- مسیر ورودی کلینیک باید تعریف شده باشد و از گمراه شدن بیماران و ورود آن ها به بخش های نامربوط جلوگیری کند.
- برای شناسایی کابینت های موجود در مطب، بهتر است یک کد رنگی در نظر گرفته شود تا بیماران، دچار اختلال نشوند.
- رنگ های مورد استفاده در طراحی مطب فیزیوتراپی نباید سبب ایجاد خستگی برای چشم بیماران شوند. رنگ های آرامش بخش و روشن، هم از این لحاظ و هم از نظر روانشناسی، مناسب تر هستند.
- برای افرادی که کودکان خود را به مطب می آورند، باید فضایی در نظر گرفته شود تا بتوانند کودکان خود را برای بازی، آن جا بگذارند.
- فضای بازی کودکان باید از رنگ های شاد تشکیل شده باشد.
- در محیط بازی در نظر گرفته شده برای کودکان، باید وسایل بازی و سرگرمی، کتاب های کودکانه و فیلم های کودکان به تعداد کافی و مناسب قرار بگیرد تا کودکان در زمان حضورشان بی قراری نکنند.
- بهتر است در نزدیکی سرویس بهداشتی یا در بخشی کوچکی از فضای داخل آن، قسمتی برای رسیدگی به نوزادان در نظر گرفته شود تا مادرهایی که فرزند کوچک دارند، بتوانند فرزندشان را به آن جا برده و کارهای لازم را انجام دهند.
- وجود یک آبدارخانه در کلینیک فیزیوتراپی لازم است.
- ترجیحا در آبدارخانه مطب، باید بخشی برای صرف غذا در نظر گرفته شود.
- بهتر است قسمتی از مطب به محل استراحت پرسنل اختصاص داده شود تا کارکنان مطب بتوانند در اوقات استراحت خود از آن استفاده کنند.
- در کلینیک های بزرگ، باید بخشی در کنار اتاق استراحت در نظر گرفته شود که شامل دوش و رختکن است.
- رختکن ها باید دارای دو بخش عمومی و خصوصی باشد. در بخش عمومی، قرار دادن کمد، سکو و محل آویزان کردن لباس، کافی است، اما در بخش خصوصی باید اتاقک های تعویض لباس در نظر گرفته شود تا پرسنل بتوانند به صورت شخصی از فضای رختکن استفاده کنند.
- رختکن مربوط به آقایان باید از رختکن مربوط به خانم ها مجزا باشد.
- کفپوشی که در بخش های مختلف مطب فیزیوتراپی به کار می رود، باید کفپوشی باشد که از امکان شستشو بهره مند بوده و به راحتی پاک می شود. می توان از کفپوش های آنتی باکتریال نیز استفاده کرد که مخصوص فضاهای بهداشتی و درمانی هستند.
- ترجیحا باید از کفپوش های روشن تر استفاده شود، زیرا این کفپوش ها آلودگی ها را به خوبی نشان می دهند. به این شکل، با ایجاد کوچک ترین آلودگی، می توان برای برطرف سازی آن اقدام کرد.
- توجه به پاکیزگی محیط مطب فیزیوتراپی خیلی مهم است. فضای مطب باید به صورت پیوسته تمیز گردد.
- نورپردازی اجرایی در مطب فیزیوتراپی باید به شکلی باشد که نور یکنواختی (جز در قسمت هایی که به نور موضعی نیاز است)، ایجاد کرده و سبب خیرگی چشم پرسنل یا بیمارن نشود.
می توانید در ادامه، تصاویر از طراحی مطب فیزیوتراپی را مشاهده کنید.
معماری و دکوراسیون داخلی پویانو / اکبری
برچسب ها: طراحی معماری کلینیک