سنگ کاری یعنی قرار دادن سنگ در بخش هایی از ساختمان که نیاز به زیبا یا محکم شدن دارند. سنگ کاری در ساختمان باعث زیبایی، لوکس شدن و عایق شدن در برابر گرما و سرما می شود. شمار زیادی از کارفرمایان تمایل دارند در طراحی داخلی فضای مورد نظر خود از سنگ بهره بگیرند. سنگ کاری نیز مانند دیگر عملیات ساختمانی، اصول دارد که باید به آن ها دقت کنید. اگر می خواهید با نحوه اجرای سنگ کاری و نکات آن آشنا شوید، همراه پویانو باشید.

انواع سنگ های ساختمانی

رایج ترین سنگ هایی که در اجرای ساختمان به کار می روند، عبارتند از:

• گرانیت
• مرمر
• تراورتن
• شبه گرانیت

می توان گفت که سنگ از پرکاربردترین متریال های مورد استفاده دز صنعت ساختمان می باشد.

انواع خدمات سنگ کاری

سنگ کاری می تواند در بخش های مختلفی از ساختمان به کار رود که به شرح زیر هستند:

• سنگ کاری نمای ساختمان
• سنگ کاری دیوارهای ساختمان
• سنگ کاری راه پله ساختمان
• سنگ کاری در طراحی داخلی
• سنگ کاری ورودی حیاط

وظایف سنگ کار

سنگ کار باید:

• طرح های مد نظر کارفرما را بررسی کرده و در رابطه با آن ها مشاوره ارائه دهد.
• سنگ هایی که با نظر و طرح های مشتری تطابق دارند را تهیه نماید.
• سنگ ها را برای اجرا به اندازه مناسب در بیاورد.
• دوغاب و ملات با کیفیت تهیه کند.
• سنگ ها را مطابق طرح ارائه شده نصب کند.
• ملات اضافی را از پشت سنگ ها پاک نماید.

سنگ کاری راه پله

اجرای راه پله ها و پاگردها معمولا آخرین مرحله عملیات ساخت و ساز است. عموما پس از پایان کف سازی، اجرا سقف کاذب، سرامیک و کارهای دیگری مثل نصب چهارچوب ها و تاسیسات، نوبت به سنگ کاری راه پله و پاگرد می رسد. علت این که اجرای سنگ کاری راه پله ها به آخر پروژه موکول می شود، این است که پلکان برای حمل مصالح ساختمانی، مورد استفاده قرار می گیرند و اگر در ابتدای ساخت و ساز، سنگ کاری شوند، در طی عملیات ساخت و ساز دچار فرسودگی می شوند یا حتی ممکن است بشکنند. به همین خاطر، اجرای سنگ کاری راه پله و پاگرد، آخرین مرحله کار است.

اجرای سنگ کاری راه پله و پاگرد

سنگ کاری راه پله و پاگرد باید پیش از اجرای گچ کاری صورت بگیرد. استاد کاری که کار سنگ کاری را بر عهده دارد، باید دقت زیادی در این کار داشته باشد. ابتدا باید خط تراز مشخص گردد، روی دیوار پاگردها علامت گذاشته شود و کار بدون خطا صورت بگیرد. خط تراز باید در همه طبقه ها مبنا قرار گیرد، زیرا ممکن است ارتفاع طبقه ها با هم فرق داشته باشد.

نسبت استاندارد خیز پله به کف پله

فرمول دوم: یک کف پله + دو خیز پله = 63 سانتی متر

فرمول دوم: یک کف پله + یک خیز پله = 48 سانتی متر

نکات مهم درباره خیز پله و کف پله

• ارتفاع پله ها باید 17.5 سانتی متر باشد تا بتوان راحت از آن بالا رفت.
• عمق کف پله را باید 30 سانتی متر در نظر گرفت.
• ضخامت پله را بهتر است 3.5 سانتی متر در نظر گرفت تا در برابر ضربه مقاوم باشد.
• ضخامت کف پله باید از ضخامت دیوار پله بیش تر باشد.

سنگ های مناسب طراحی داخلی

لابی، راه پله و فضای داخل پارکینگ از جمله بخش هایی هستند که برای پوشش دیوارهای آن ها از سنگ استفاده می شود. به طور کلی می توان گفت که همه سنگ های طبیعی و مصنوعی برای کاربرد در فضاهای داخلی مناسب هستند، زیرا در چنین فضاهایی بحث مقاومت و استحکام سنگ زیاد مطرح نیست و چیزی که اهمیت دارد، طرح و زیبایی سنگ است. با این حال باید توجه داشت که سنگ های دارای مقاومت در برابر شرایط آب و هوایی، مثل تراورتن و گرانیت، در مقایسه با سنگ های معمولی که در فضاهای داخلی به کار می روند، مثل مرمر و چینی، قیمت بیش تری دارند. به همین خاطر بهتر است به جای استفاده از آن ها به سراغ سنگ های ارزان تر بروید. باید در زمان انتخاب سنگ برای فضاهای داخلی به این نکته نیز توجه کرد که سنگ قرار است برای چه قسمتی از ساختمان به کار رود و چگونگی و مقدار شستشوی آن را نیز در نظر گرفت. مثلا سنگی که برای آشپزخانه به کار می رود با سنگ ورودی خانه فرق دارد.

نکات سنگ کاری

سنگ، متریالی است که در گرما و سرما و همچنین تحت فشار، منقبض و منبسط می شود و ممکن است ترک خورده یا حتی جدا شود. این اتفاق در اثر تغییرات دما یا نشست ساختمان روی می دهد.

اسکوپ کردنی یا همان شیار زنی سنگ، تاثیر زیادی در ماندگاری آن دارد. برخی از سنگ ها که ذاتا تخلخل و فرج و سوراخ ندارند، باید حتما اسکوپ شوند تا ماندگاریشان افزایش پیدا کند. سنگ هایی چون گرانیت در صورتی که اسکوپ نشوند، ماندگاری خوبی نخواهند داشت و پس از گذشت مدت کوتاهی می افتند. در اسکوپ کردن، شیارهایی در پشت سنگ ایجاد می شود. برای این کار از فرز استفاده می گردد. ایجاد شیار برای افزایش سطح تماس دوغاب با سنگ است که از افتادن سنگ جلوگیری می کند.

در موقع خرید سنگ برای دیوار و نما بهتر است تراورتن را انتخاب کنید، زیرا تراورتن نسبت به دیگر سنگ ها بهتر به سطوح دیواره و نما می چسبد. علت نیز این است که تراورتن دارای حفره های زیادی روی سطح خود است و به همین خاطر، چسبندگی بهتر با دوغاب دارد. این چسبندگی باعث می شود احتمال سقوط تراورتن پس از سنگ کاری کم شود.

دوغاب ریزی در پشت سنگ، خیلی اهمیت دارد. این کار دارای اصولی است که باید به آن ها توجه کرد. عدم توجه اکثر سنگ کارها به این اصول سبب می شود سنگ ها پس از مدتی ریزش کنند. برای درست کردن دوغاب پشت سنگ باید از ماسه شسته استفاده کرد. به هیچ وجه نباید برای پر کردن پشت سنگ از نخاله استفاده شود. بهتر است سنگ کاری در فصل گرم سال صورت گیرد. دمای زیر صفر درجه برای سنگ کاری خوب نیست، زیرا ممکن است دوغاب یخ بزند. در قسمت هایی که برجسته کاری انجام می گردد، باید حتما از اسکوپ بهره گرفته شود. نسبت ترکیبی سیمان و ماسه شسته باید حتما رعایت شود. دوغاب تهیه شده باید از چسبندگی مناسب برخوردار باشد. برای ریختن دوغاب باید حوصله به خرج داد. نباید برای پشت سنگ از سیمان خشک استفاده کرد.

نوع سیمان و ماسه و مقدار سیمان مورد استفاده برای دوغاب پشت سنگ ها مهم است. اگر برای دوغاب از ماسه شسته استفاده نشود، ممکن است سنگ پس از مدت کمی جدا گردد. عدم به کار بردن دوغاب مناسب سبب شوره زدن سنگ نیز می شود.

پشت سنگ یا همان محل قرارگیری آن باید تمیز باشد. اگر این طور نباشد، اتصال مناسبی بین سنگ و دوغاب ایجاد نمی شود. آلودگی های پشت سنگ ممکن است شامل خاک و چربی باشد.

دیده شده که برخی اوقات به جای استفاده از دوغاب برای پر کردن پشت سنگ، سیمان خشک یا نخاله به کار می رود. این کار اصلا درست نیست و نباید انجام شود، زیرا دوغاب، نقش چسب را ایفا می کند.

برای همه سنگ ها (خصوصا در محل هایی سنگ در ارتفاع بالای یک متر قرار می گیرد) باید از نصب سیم و کلیپس استفاده کرد. اجرای اسکوپ باید به گونه ای باشد که سنگ ترک بر ندارد و نشکند.

سیم و کلیپس اسکوپب باید حتما گالوانیزه باشند تا در اثر تماس با دوغاب و با گذشت زمان خورده نشوند.

پشت سنگ ها نباید گچ وجود داشته باشد، زیرا اگر این طور باشد، پس از ریختن دوغاب، گچ باد می کند و سنگ را از جا می کند.

باید توجه کرد که بین سنگ ها ناخنک نیز وجود نداشته باشد.

شاقول بودن سنگ ها در زمان سنگ کاری باید کنترل شود، زیرا اگر این کار صورت نگیرد، در زمان ریختن دوغاب، احتمال بیرون زدن سنگ و ترک خوردنش ایجاد می شود.

پیش از ریختن دوغاب، باید سنگ را به وسیله لقمه های سنگی یا شمشه به ترازهای پایینی وصل کرد تا در اثر فشاری که از ریختن دوغاب حاصل می شود، سنگ از جای خود در نیاید.

اگر برای نگه داشتن موقت سنگ از چسب های فوری استفاده شود، باید اجازه داد چند روز بگذرد و مقاومت اولیه خود را از دست بدهد تا در زمان کندن، سنگ از جا در نیاید.

برای انجام سنگ کاری راه پله باید قبل از شروع کار، تراز پله اول و آخر با هم بررسی شود.

در بازسازی ساختمان پیش از آغاز سنگ کاری کف پله ها، باید روی بدنه راه پله حداقل یک سنگ اجرا گردد تا سنگ کف پله به صورت کامل به سنگ بدنه چسبیده و ظاهر خوبی به کار بدهد.

بعد از اتمام سنگ کاری و وقتی دوغاب به طور کامل خشک شد، باید لقمه ها از بدنه جدا شوند و با استفاده از ملات خمیری پودر سنگ و سیمان با پودر رنگ مشابه سنگ بدنه، بندکشی صورت بگیرد. دقت کردن در بندکشی می تواند اشکال های سنگ کاری را از چشم بپوشاند.

سنگ هایی که ظاهر زیبایی دارند، بهترین گزینه برای استفاده در فضاهای داخلی هستند. طراحان دکوراسیون داخلی از سنگ های طبیعی بیش تر استقبال می کنند، زیرا این سنگ ها با انواع سبک های طراحی داخلی مثل مدرن و کلاسیک، هماهنگ هستند.

در انتخاب سنگ برای فضاهای داخلی باید به عواملی مثل نگهداری آسان، شستشوی آسان، مقرون به صرفه بودن و عایق بودن نیز توجه کرد. این ها از محاسن سنگ های طبیعی هستند و به همین خاطر، این سنگ ها انتخاب خوبی برای طراحی داخلی می باشند.

سنگ هایی مانند مرر به خاطر این که فضای داخلی با ناملایمات جوی در تماس نیستند، گزینه خوبی می باشند. البته برخی کارفرمایان به خاطر طرح و رنگ متنوع تراورتن و سنداستون، این سنگ ها را ترجیح می دهند. این گزینه ها نیز برای طراحی داخلی قابل اجرا هستند و از لحاظ فنی، مشکلی را سبب نمی شوند. اتفاقا این سنگ ها قادرند جلوه خوبی به لابی، پاگرد، راه پله، پارکینگ و دیگر فضاها بدهند.

دیوارهای داخلی پارکینگ برای استفاده از سنگ هایی مثل مرمر، شرایط خوبی دارند، زیرا سنگ هایی که در این فضا نصب می شوند، در معرض نور آفتاب نیستند و با عوامل فرساینده و ضربه ها نیز کم تر سر و کار دارند. مواد مورد استفاده برای شستشو نیز تاثیر خیلی کمی روی مرمر دارند. از شناخته شده ترین سنگ های مرمر ایرانی می توان به انواعی چون مرمر دهبید، کاشمر، آباده، کرم کرمان، خوی، ارومیه، بجستان، هرسین، صلصال، گندمک و بسطام اشاره نمود. سنگ مرمر کرم استخوانی دهبید از جمله سنگ هایی است که ظاهری زیبا و همه پسند دارد و می تواند ظاهری روشن و صیقلی به دکوراسیون داخلی فضای مورد نظر شما ببخشد.

با پیشرفت فناوری های جدید تولید سنگ، انواع جدیدی از سنگ ها عرضه شده اند که برای کاربرد در دکوراسیون فضاهای داخلی، خیلی مناسب و زیبا هستند. این سنگ ها، سنگ آنتیک نام دارند و برای تزیین دیوارهای داخلی فضاهایی مثل نشیمن به کار می روند. سنگ آنتیک، سنگی با برش متفاوت و بدون ساب است که زیبایی منحصر به فردی دارد.

با وجود این که گزینه های بسیار متنوعی در میان سنگ های مورد استفاده برای دکوراسیون داخلی وجود دارد، ممکن است به خاطر شرایطی مثل کم بودن نور طبیعی، رطوبت بیش از حد، نیاز به شستشوی زیاد، قرار گرفتن در برابر عوامل فرسایشی یا نیاز به براق بودن سطح سنگ، محدودیت هایی در انتخاب نوع سنگ به وجود بیاید. مسلما چنین محدودیت هایی باعث می شود گزینه های پیش روی شما کاهش پیدا کنند.

با این که این روزها سنگ مرمر به خاطر جلا و تنوع بی نظیری که در رنگ، طرح و قیمت دارد، محبوبیت زیادی برای استفاده در دکوراسیون داخلی پیدا کرده، نمی توان از زیبایی خاص و تنوع بی نظیر سنگ هایی مثل تراورتن و آنتیک گذشت. حتی با ترکیب سنگ های مذکور نیز می توان فضای بسیار زیبایی خلق نمود.

معماری و دکوراسیون داخلی پویانو / اکبری