رم کولهاس به عنوان یکی از برجسته‌ترین معماران معاصر، آثار مطرح بسیاری را خلق کرده است که هر کدام، شهرتی جهانی دارند. پویانو در این مطلب به ارائه بیوگرافی کامل و مجموعه آثار رم کولهاس خواهد پرداخت. اگر مایل هستید با این معمار بزرگ، آشنایی پیدا کنید، همراه ما باشید.

رمنت کولهاس که اکثریت، او را با نام رم کولهاس می شناسند در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۴۴ میلادی در روتردام هلند به دنیا آمد. پدر رم کولهاس، یعنی آنتوان کوالهاس، یک منتقد و فیلم‌نامه‌نویس مشهور بود که نگارش دو فیلم نامزد اسکار و ساخته شده توسط برت هانسترا را را عهده دار بوده است. پدربزرگ مادری رم کولهاس، دیرک رووزنبرگ، یک معمار توانا با آثاری به سبک مدرن بود که تا پیش از تاسیس دفتر مخصوص به خود، در شکرت هنریک پتروس برلاگ فعالیت داشت.

رم کولهاس ، برادری به اسم توماس و خواهری به اسم آنابل داشت. پسر عموی پدرش، توان کولهاس هم یک معمار و برنامه‌ریز شهری ماهر بود که در بسیاری از پروژه‌های شهرسازی کشور هلند دست داشت. رم کولهاس، سال‌های بسیاری را در کنار خانواده خود، در شهرهای بسیاری مانند روتردام، آمستردام، جاکارتا و آمستردام سپری کرد.

پدر رم کولهاس در نوشته های خود به حمایت از اندونزیایی ‌هایی می‌پرداخت که برای رها شدن از استعمار چندین ساله هلند با این کشور جنگ داشتند و بنابراین، بعد از آزادی این کشور از چنگال استعمار طولانی هلند در سال ۱۹۵۲ میلادی، برای اجرای برنامه‌های فرهنگی به این کشور دعوت شد و مدت سه سال، در کنار خانواده خود در پایتخت این کشور، جاکارتا بود. رم کولهاس در کتاب خاطرات خود، مهاجرت به کشور اندونزی را یک نقطه عطفی در زندگی خود دانسته که باعث آشنایی او با فرهنگ آسیا شد.

تحصیلات

رم کولهاس در سال ۱۹۶۹ میلادی، یک فیلم‌نامه‌ به نام بره سفید برای یک فیلم هلندی نوشت و در همان سال، یک فیلمنامه دیگر را برای راس مایر، امپراطور فیلم‌های بزرگسالان امریکا تهیه کرد. رم کولهاس قبل از آغاز کار خود در نقش یک سناریو‌نویس و همچنین تحصیل در رشته معماری دانشگاه معماری لندن در سال ۱۹۶۸ میلادی، در نقش روزنامه‌نگار در مجله هاگز فعالیت داشت. او بعد از فارغ‌التحصیل شدن از دانشگاه معماری لندن در سال ۱۹۶۸ میلادی، تحصیلات خود را در دانشگاه کرنل نیویورک ادامه داد.

زندگی حرفه‌ای

رم کولهاس اولین بار با استخدام در دفتر  OMA(دفتر معماری متروپولیتن) که در سال ۱۹۷۵ میلادی به کمک معمارانی مانند الیا زنقلیس، زویی زنقلیس در انگلیس راه اندازی شده بود، مورد توجه واقع گشت. در همین دفتر بود که یکی از دانشجوهای رم کولهاس به نام زاها حدید به آنها ملحق شد و توانست  پله‌ های موفقیت را سریعا و یکی پس از دیگری طی کند. یکی از کارهای اولیه‌ای که تفاوت طرح‌ های این شرکت را با طرح‌ های کلاسیک پست‌مدرن اواخر دهه ۷۰ میلادی واضح تر می کند، مشارکت این گروه در بینال ونیز در سال ۱۹۸۰ بود که سرپرستی آن به عهده معمار ایتالیایی، پائولو پورتوگسی تحت عنوان “حضور از گذشته” بود.

در این پروژه، هر یک از معماران وظیفه داشتند “نمای ساختمان” استیج مانندی را طراحی نمایند که به خیابان فرعی کنار خود ختم می‌شد. نماهای خارجی طراحی شده به دست کاستانتیو داردی، فرانک جری و شرکت OMA تنها طرح ‌هایی بودند که در آن ها از نقوش معماری پست مدرنیسم بهره گرفته نشده بود. از این رو، شرکت OMA توانست برای اولین بار در سطح جهانی مطرح گردد.

کارهای بعدی این دفتر، مانند پارک لاویلت پاریس، اقامتگاه نخست وزیر ایرلند و نیز تالار کانستهال در روتردام که در ابتدا انتقادهای گسترده ای نیز به آن ها شد، برای رسیدن به هدفی طراحی شدند که استفاده از بسیاری از یافته‌های کولهاس که به کمک پیتر آیزنمن در کتابی با عنوان نیویورک هذیانی جمع آوری شده بود و نتیجه صدها ساعت مطالعه او در موسسه های معماری و مطالعات شهری نیویورک بود را دنبال می‌کرد.

آثار رم کولهاس

رم کولهاس در ماه سپتامبر سال ۲۰۰۶ میلادی، مسئولیت توسعه  First Street(یک مرکز هنری در شهر جرسی) که در کرانه رودخانه هادسون قرار دارد را بر عهده گرفت و به این ترتیب، او برای اولین بار با صاحب یکی از عظیم ترین موسسه های مشاور املاک ایالات متحده امریکا، یعنی لویی دوبین، وارد همکاری گشت.

وی در ماه اکتبر سال ۲۰۰۸ میلادی، برای مشارکت در طرح‌های آینده اتحادیه اروپا به یک گروه اروپایی معروف تحت عنوان گروه دانایان، که ریاستشان بر عهده فیلیپ گونزالس، نخست وزیر اسبق اسپانیا بود، دعوت شد . دیگر اعضای این گروه افراد معروفی مثل جورما اولیا، مدیرعامل کمپانی نوکیا، ماریا مونته، عضو پیشین کمیساریای اروپا و لوک ولزا، رئیس جمهور پیشین لهستان، بودند. با این وجود، او دارای آثار زیادی است که در ادامه مطلب به ذکر مهم ترین موارد از میان آن ها خواهیم پرداخت.

کتابخانه مرکزی سیاتل

کتابخانه مرکزی سیاتل که توسط کولهاس طراحی شده، کتابخانه اصلی مجموعه کتابخانه‌های عمومی سیاتل می باشد. این ساختمان شیشه‌ای و فولادی ۱۱ طبقه که ارتفاعش برابر با ۵۷ متر است، در مرکز سیاتل، ایالت واشنگتن واقع است. این بنا در روز یکشنبه، ۲۳ ماه می سال ۲۰۰۴ میلادی، به روی عموم مردم باز شد.

رم کولهاس و جاشوا پرنس رامس از دفتر OMA، معماران اصلی این کتابخانه بودند و ماگنوسان کلمنکیک هم در کنار آروپ، در نقش مهندسین سازه این بنا حضور داشتند. با این حال، آروپ، در کنار پرداختن به وظیفه اصلی خود، امور مربوط به مهندسی مکانیک، برق، لوله کشی و حتی ایمنی در برابر حریق، امنیت، فناوری اطلاعات و ارتباطات و مشاوره صوتی – تصویری این ساختمان را نیز عهده دار بود. شرکت ساختمانی هافمن هم در نقش پیمانکار اصلی پروژه کتابخانه مرکزی سیاتل قرار داشت.

کتابخانه مرکزی سیاتل ، مساحتی برابر با ۳۳۷۲۲ مترمریع دارد و از گنجایشی معادل ۱.۴۵ میلیون کتاب برخوردار است. پارکینگ عمومی این بنا نیز قادر به تامین فضای لازم برای پارک ۱۴۳ خودرو می باشد. علاوه بر این، کتابخانه سیاتل، حدود ۴۰۰ کامپیوتر دارد که در دسترس عموم می باشد. همه این خصوصیات باعث شد که کتابخانه مرکزی سیاتل، در همان سال نخست افتتاح خود، میزبانی چیزی بیش از ۲ میلیون نفر را عهده دار شود.

این بنا، سومین ساختمان کتابخانه مرکزی سیاتل می باشد که در چهارمین خیابان ۱۰۰۰، در حد فاصل خیابانهای شماره چهار و پنج و مدیسون و خیابان اسپرینگ واقع است.  این کتابخانه، ظاهری منحصر به فرد و جذاب دارد و چند پلتفرم شناور مجزایی را شامل می‌ شود که درون یک شبکه فولادی بزرگ، در اطراف پوسته‌ای شیشه‌ای، در پیچ و تاب می باشند. تورهای معماری بنای کتابخانه مرکزی سیاتل در ماه ژوئن سال ۲۰۰۴ میلادی شروع شدند.

ویلا دال آوا پاریس

ویلا دال آوا در منطقه مسکونی سنت کلاود و روی تپه‌ای واقع است که سراشیبی خیلی تندی به طرف پارک بویس دی بولونی و مرکز شهر پاریس دارد. ویلا دال آوا پاریس که طراحی آن در سال ۱۹۹۲ میلادی به دست رم کولهاس صورت گرفت، یکی از چندین خانه‌ای می باشد که به دست او در این منطقه مسکونی طراحی گشته است. کارفرمای ویلا دال آوا پاریس، یک خانه‌ای شیشه‌ای با یک استخر شنا روی سقف و دو آپارتمان مجزا – یکی برای والدین و یکی هم برای دختران خواسته بود و از سوی دیگر، درخواست یک ویو پانوراما به شهر پاریس و برج ایفل را از درون این استخر شیشه‌ای داشت.

به همین خاطر، رم کولهاس، طراحی ویلا دال آوا پاریس را به شکل عمارتی شیشه‌ای و سالن ناهار خوری و اتاق نشیمن آن را به شکل بخش‌های جداگانه ستون‌مانند معلقی انجام داد که ویو بی‌نظیری از شهر پاریس و برج ایفل را برای ساکنان ویلا دال آوا ایجاد می کرد.

خانه بوردو

خانه بوردو که با عنوان خانه دو دوست نیز شناخته می‌شود، یک خانه شخصی سه طبقه می باشد که بر تپه‌ای بر فراز بوردو واقع است. طبقه پایین‌تر این خانه، شامل بخش‌های غار مانندی می باشد که در دل تپه حفر شده‌ و برای ایجاد یک فضای زندگی صمیمی‌تر برای خانواده، به شکلی منحصر به فرد طراحی و تزئین شده است.

طبقه همکف هم سطح با باغ، یک اتاق شیشه‌ای دارد که نیمی از آن در درون و نیمی دیگر در بیرون قرار دارد، طبقه بالایی به دو قسمت برای کودکان و والدین تقسیم می گردد. در قلب خانه، یک پلتفرم به شکل آسانسور و با ابعاد  ۳ در ۳.۵ متر واقع است که آزادانه میان سه طبقه حرکت می نماید و در عین حال به قسمتی از فضای نشیمن یا آشپزخانه و یا یک فضای اداری صمیمی برای دسترسی داشتن به کتاب ها، آثار هنری و انبار های شراب بدل می شود.

داستان خانه بوردو یا همان خانه دو دوست از زمانی آغاز می‌شود که این زن و شوهر در یک منزل بسیار قدیمی و زیبا در بوردو زندگی می‌کردند و در عین حال مایل بودند که یک خانه جدید و بسیار ساده‌تر داشته باشند. به همین خاطر، شروع به بررسی آثار معماران گوناگون کردند، ولی جستجوی آن ها به خاطر تصادف اتومبیل مرد خانه و ویلچرنشین شدن او، برای مدتی توقف پیدا کرد.

دو سال بعد، این زن و شوهر مجددا به فکر ایجاد یک خانه جدید افتادند، اما این بار به دنبال ایجاد خانه‌ای بودند که مرد خانه را از فضای زندان مانند خانه پیشین و شهر قرون وسطایی بوردو رها کند. به همین خاطر، بعد از انتخاب رم کولهاس، درخواست خود را به این شکل بیان کردند:

“بر خلاف انتظار شما، من دیگر خواهان یک خانه ساده نیستم. در واقع، من نیازمند یک خانه پیچیده هستم، زیرا این خانه، جهان من را تعریف خواهد نمود”

آن ها به این منظور، زمینی را روی تپه‌ای با دید وسیع به شهر خریدند و طراحی خانه جدید خود را که بعدا نام خانه بوردو  یا خانه دو دوست به آن داده شد، بر عهده رم کولهاس گذاشتند.  رم کولهاس، خانه‌ای را پیشنهاد کرد که در واقع از سه خانه جداگانه واقع بر فراز هم تشکیل می‌شد و مرد خانواده “اتاق” یا فضای مختص خود را داشت؛ یعنی یک پلتفرم به شکل آسانسور که حرکت آن سبب تغییر ساختار خانه می‌شد و به نوعی، قلب این خانه بود.

سفارت هلند در آلمان

سفارت هلند در کشور آلمان، یک ساختمان مکعبی‌شکل می باشد که از بی‌قاعدگی‌های منظم یکسانی تشکیل شده است. هدف آن تسهیل درک برلین، در مقابله با عقاید متفاوت در رابطه با نحوه ساخت و بازسازی شهر در کنار درک پیچیدگی، افسردگی، کدورت و زیبایی‌های این شهر می باشد. برنامه‌ریزان سنت‌گرای برلین غربی پیشین، خواستار تجلی معماری کلاسیک قرن نوزدهم بودند، اما برنامه‌ریزان تجددگرای برلین شرقی پیشین، بیشتر به نوآوری اعتقاد داشتند. در نتیجه، OMA  یک رویکرد مطیعانه و مبتنی بر فضای ساختمان‌های چهارگوش را با رویکرد سرکشانه ساختمانی در یک مکعب مجزا ترکیب کرد و به این ترتیب، ساختمان کنونی سفارت هلند در آلمان خلق شد.

طرح سفارت هلند در آلمان، ساختار پیوسته منفرد اعمال شده به واسطه مقررات برلین را به دو قسمت تقسیم کرد؛ ادارات قرار داده شده داخل مکعب و یک دیوار که ارتفاعی برابر با ارتفاع مکعب داشت و فقط یک جداره شیشه‌ای نیمه مات و کدر که حول مکعب را در دو سمت و در راستای هماهنگی با اقامتگاه سفیر پوشش می داد و درعین حال، یک حیاط مرکزی محافظت شده را نیز خلق می کند. چهار پل عابر پیاده هم در حیاط موجودند که مکعب را در سطوح گوناگون به دیوار پیوند می‌دهند.

درون مکعب بنای سفارت هلند در برلین، گردش آزادانه در یک مسیر ۴۰۰ مایلی زیگ زاگی شکل که از هشت طبقه این بنا عبور می نماید و نقش تعیین‌کننده‌ای در ترتیب فضاهای ساختمان دارد، حس امنیت و ثبات لازم برای یک سفارتخانه را ایجاد می کند. از ورودی، خط سیر این مسیر راهرویی شکل تا کتابخانه، اتاق‌های جلسات و دفاتر گوناگون ادامه می یابد و در نهایت به قسمت باشگاهی و رستوران موجود در تراس سقف می رسد.

همچنین، این مسیر، هوای تازه را از دو نمای جانبی عمومی به درون فضاهای کاری هدایت می‌کند. نظم حاکم در نمای شیشه‌ای این سازه مکعبی شکل و نمای خارجی فولادی در موقعی که مسیر به سطح خارجی می‌رسد و از بخش بیرونی، قابل مشاهده است و مناظر استراتژیکی را از قانون شکنی منعکس می کند، دچار اختلال می‌ شود.

معماری و دکوراسیون داخلی پویانو / اکبری