بلوک بتنی سبک از جمله اصطلاحاتی است که طی چند سال اخیر به ادبیات ساختمان سازی کشور ما وارد شده است. بسیاری از مهندسین سازه، به کار بردن این بلوک را به پیمانکاران ساختمانی پیشنهاد می کنند. این بلوک ها از نوعی بتن خاص تولید می شوند که دارای مواد اولیه خاصی می باشد. استفاده از این بتن سبب می شود وزن این بلوک ها در مقایسه با بلوک های معمولی کم تر باشد و در عین حال، مقاومت مکانیکی و حرارتی خوبی نیز داشته باشند. در این مطلب به تعریف کلی بلوک بتنی سبک و مشخصات آن پرداخته خواهد شد و مزایای استفاده از آن ها در ساختمان سازی نیز با شما در میان گذاشته می شود. برای آشنایی بیش تر با بلوک بتنی سبک و مصالح ، همراه پویانو باشید.

بلوک بتنی سبک در انواع گوناگونی تولید و عرضه می شود. مواد اولیه این بلوک ها (سیمان، آب و ماسه سنگ) در همه این مدل ها مشترک هستند، اما سایر مواد به کار رفته در آن ها متفاوت است.

بلوک سبک به خاطر موادی که برای تولیدش به کار می روند، وزن بسیار کمی دارد و از همین رو، پیمانکاران و مهندسین از آن ها در نقاطی از ساختمان که باید سبک اجرا شوند، مثل سقف یا مناطیقی که باید عایق باشند، استفاده می نمایند. از راه های مختلفی برای سبک کردن این بلوک ها بهره گرفته می شود. استفاده از حباب هوا را می توان یکی از آن ها دانست که سبب تولید بلوک سبک هوادار می شود که با نام بلوک اتوکلاو نیز شناخته می شود. در مدل های دیگر این بلوک ها از موادی مثل ترکیبات سلیس استفاده می گردد که هم باعث مقاومت بلوک می شوند و هم آن را سبک می سازند.

بلوک بتنی سبک چیست؟

بلوک بتنی سبک که نام انگلیسی آن Lightweight Block است، یک نوع بلوک است که از سیمان، آب و ماسه سنگ که در بلوک های معمولی به کار می روند، تولید می شود، اما فرق آن با بلوک های معمولی در این است که این بلوک ها حجم کم تری از ماسه سنگ و سیمان دارند و به جای آن ها از مواد سبک تری برای تولیدشان استفاده می شود. این موضوع سبب می گردد که بلوک بتنی سبک در مقایسه با بلوک های معمولی از خصوصیات متفاوتی برخوردار باشد و در برابر شرایط گوناگون، واکنش متفاوتی از خود نشان دهد. بلوک بتنی سبک با توجه به موادی که در ساختار بتن مورد استفاده برای تولیدش به کار می رود، دارای ویژگی های گوناگونی است. معمولا وزن این بلوک ها در حدود 10 تا 40 درصد کم می شود. به همین خاطر، پیمانکاران قادر خواهند بود با توجه به نوع سازه ساختمان، بلوک مناسب را انتخاب نمایند.

بلوک بتنی سبک، انواع گوناگونی دارد که نوع ماده سبک اضافه شده در آن ها متفاوت است. مثلا بلوک های سبک اتوکلاو یا هوادار در بتن خود حباب هوا دارند و از این رو وزن کم تری دارند، اما در تولید بلوک سبک دانه از مواد طبیعی مانند پوکه معدنی، لیکا، پامیس، پرلیت، ورمیکیولیت و پلی استایرن استفاده می شود که آن ها نیز وزن بلوک را کاهش می دهند.

به کار بردن این بلوک ها مزایای بسیار زیادی برای پیمانکاران دارد و سبب محبوبیت آن ها در میان پیمانکاران شده است. به کارگیری بتن سبک در ساخت و ساز به سال 1914 بر می گردد، اما بلوک بتنی سبک از سال 1953 وارد صنعت ساختمان شده است.

انواع بلوک بتنی سبک

بلوک سبک با توجه به ماده افزدونی مورد استفاده در ساختار، دسته بندی می شود. به طور کلی، 3 نوع بلوک بتنی سبک وجود دارد:

• بلوک سبک سبک دانه: این نوع بلوک شامل دانه های سبک و متخلخل است و وزن ظاهری آن حدودا کم تر از 2.6 می باشد. این بلوک در بازار با نام بلوک سبک معمولی یا بلوک سبک دانه شناخته می شود. وزن مخصوص این بلوک، 1400 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد که در مقایسه با حالت عادی بتن که وزنی معادل 1840 کیلوگرم بر متر مکعب دارد، خیلی کم تر است.
• بلوک سبک هوار: در ساختار این نوع بلوک، هوا در نقش ماده افزودنی به کار می رود و سبب می گردد وزن آن نسبت به بقیه بلوک ها به شدت کم تر شود. این بلوک ها در کنار سبکی زیاد، در مقابل شرایط محیطی و حرارت نیز مقاومت خوبی دارند. این بلوک برای اولین بار در سال 1929 در سوئد به کار رفت.
• بلوک سبک کفی: در زمان تولید بلوک سبک کفی، همراه با بتن اولیه کف استفاده می شود که در زمان خشک شدن از میان رفته و بلوک حاصل، متخلخل می شود. این بلوک در سال 1923 در انگلیس معرفی شد و سایر حرفه های آن چیزی در حدود 1.2 میلی متر می باشد. بلوک های دیگری مثلبلوک لیکا و بلوک پرلیتی نیز وجود دارند که زیر مجموعه همین دسته می باشند.

مزایای استفاده از بلوک سبک

• صرفه جویی در مصرف مواد خام: صرفه جویی در به کارگیری مواد خام در بلوک های سبک از چند لحاظ قابل بررسی است. اولا برای تولید تن بلوک به مواد اولیه کم تری احتیاج می باشد. از طرف دیگر، وقتی از این بلوک ها در ساخت و ساز استفاده می شود، وزن کم تری روی سازه اعمال می شود و می توان از حجم فولاد و بتن مورد استفاده در اجرای پروژه کم کرد.
• کم شدن وزن سازه: استفاده از این بلوک ها به صورت مشهود سبب کاهش وزن سازه می شود. می توان گفت با توجه به حجم مصرفی، وزن سازه در حدود 40 درصد کم می شود. این موضوع روی اتصالات سازه نیز تاثیر دارد و هر یک از ستون ها و پل های ساختمان، تحت فضار کم تری خواهند بود. استفاده از بلوک سبک از لحاظ مهندسی به سود سازه های بتنی می باشد.
• نقش عایق حرارتی: عایق بودن سازه در مقابل حرارت با گذشت زمان به یک موضوع خیلی مهم در برنامه ریزی شهری و ساختمان ها بدل گشت. روش های عایق کاری دیگری نیز وجود دارند که گران قیمت هستند و در آن ها از چند لایه عایق به صورت ساندویچی در میان دیوارهای سازه ای استفاده می شود. این روش ها قابل قبول هستند، اما از نظر ایمنی، بهداشت و زیست محیطی، بهترین روش نیستند. بهترین راه این است که عایق یک سازه در خود آن جای داشته باشد و این نکته ای است که در بلوک های سبک رعایت می شود.
• مقاومت در برابر حریق: هوا و مواد به کار رفته در تولید بلوک سبک، نقش مهمی در مقاومت آن در برابر آتش سوزی دارند. برای بهتر فهمیدن این موضوع بهتر است بلوک های معمولی و بلوک های سبک را با هم مقایسه کنیم. در تراکم 1200 کیلوگرم در متر مربع یک دیوار که ضخامتی بین 13 تا 14 سانتی متر دارد، مدت زمان مقاومت در برابر حریق، حدودا 5 ساعت می باشد، اما درباره بلوک های سبک، این میزان مقاومت در تراکم 400 کیلوگرم و ضخامت 10 سانتی متر قابل انتظار می باشد. همان طور که می بینید، بلوک های سبک به خوبی در برابر آتش مقاومت می کنند.
• نقش عایق صوتی: معمولا در فرایند عایق کردن سازه برای حرارت، عایق صوتی فراموش می شود و به همین خاطر است که در بیش تر سازه ها صدای پا یا ضربه انتقال پیدا می کند. در میان بلوک های سبک، انواع سبک دانه در مقایسه با انواع اتوکلاو، عایق صوتی بهتری هستند. بلوک های سبک سبک دانه به خاطر چگالی و تراکم مناسبی که دارند، از انتقال صدا جلوگیری کرده و یک عایق نفوذ ناپذیر فراهم می نمایند.
• عایق سازی کفپوش: از دیگر کاربردهای بلوک سبک می توان به استفاده از آن در سقف یا کف اشاره کرد. این بلوک ها به خاطر ویژگی های خاص خود قادرند ضربه را جذب کرده و در نقش یک لایه عایق عمل کنند. به کار بردن این بلوک ها سبب می شود صدای ضربه هایی مثل برخورد پا با زمین یا افتادن وسایل به طبقه پایین انتقال پیدا نکند.
• ویژگی های فیزیکی قابل تنظیم: یکی از نگرانی های موجود درباره بلوک های سبک این بود که شاید امکان تغییر ویژگی های مکانیکی و فیزیکی آن ها وجود نداشته باشد، اما مهندسین توانسته اند از الیاف سه بعدی در ساختار این بلوک ها استفاده کرده و استحکام کششی آن ها را زیاد کنند. این استحکام در ضربه های ناگهانی و تنش های لحظه ای مهم می باشد.
• تولید اقتصادی: هزینه تولید بلوک سبک بتنی به خاطر موادی در ساختار آن به کار می روند، خیلی کم تر از هزینه تولید بلوک معمولی است. ممکن است مشخصات ذکر شده باعث شوند قیمت نهایی این بلوک ها بیش تر شود، اما شما با استفاده از این بلوک ها نیازی به استفاده از بقیه تکنیک های مهندسی نخواهید داشت.

کاهش هزینه با استفاده از بلوک بتنی سبک

بلوک بتنی سبک در مقایسه با بلوک معمولی، استحکام بیش تر و وزن کم تری دارد. به همین خاطر، این بلوک قادر است وزن کلی سازه را کم کند. این کاهش وزن، چیزی در حدود 10 تا 25 درصد می باشد و اگر پروژه شما عظیم باشد، کاملا به چشم می آید. از سوی دیگر، این بلوک ها در مقابل حرارت و صوت عایق می باشند و با استفاده از آن ها نیازی به اجرای لایه های عایق نخواهد بود.

دستورالعمل‌های استفاده از بلوک بتنی سبک

• بلوک سبک هوادار یا اتوکلاو از همگونی کامل با ملات های مختلفی از جمله ماسه، سیمان، گچ و خاک برخوردار است.
• ملات مورد استفاده باید دارای آب کافی باشد.
• پس از پایان اجرای دیوارها برای اجرای درست گچ باید روی سطح دیوارها آب پاشیده شود.
• فاصله میان مرطوب سازی دیوارها و انجام عملیات مورد نظر نباید بیش تر از یک ساعت شود.
• به خاطر خواص مکانیکی و فیزیکی متفاوت مصالح ساختمانی نباید بلوک سیپورکس را همزمان با دیگر مصالح، مانند آجر و بلوک های سیمانی و سفالی به کار برد.
• برای برش دادن قطعه ها می توان از ابزارهایی مثل تیشه و اره چوب بری بهره گرفت.
• برای نصب لوازم روی سطح دیوار می توان از پیچ و رولپلاک استفاده کرد.
• جهت نصب تاسیسات مکانیکی و الکتریکی می توان با استفاده از فرز، مسیر عبور را به سادگی داخل بلوک ها ایجاد نمود.

نکات دیگر

مقاومت حرارتی عالی این محصول می تواند با کاهش ظرفیت نیاز به هوای سرد یا گرم، نقش مهمی در حفاظت محیط ایفا کند. به علاوه، قابلیت به کار بردن راحت بلوک سبک باعث برش صحیح آن می گردد که خود سبب کاهش ضایعات در زمان مصرف می شود.

بلوک بتنی سبک، بر خلاف مصالح دیگر، می تواند نیاز به استفاده از ایزولاسیون را که سبب بالا رفتن قیمت محصول می شود، متنفی کند. شن کوارتز، آهک یا سیمان در نقش عامل پیوند دهند، پودر آلومینیوم با نسبت 5 درصد و آب، هنگامی که ترکیب شده و در قالب ها ریخته شوند، سبب ایجاد واکنش های مختلف شیمیایی می گردند که وزن کم و خواص حرارتی بلوک سبک را فراهم می آورند.

نکته قابل توجه دیگری که می تواند بسیار مفید مواقع شود، راحتی کار کردن با بلوک های سبک است. این بلوک ها را می توان به سادگی اره یا میخ کوبی کرد. محل پریز یا کانال عبور سیم برق و لوله ها نیز به راحتی در این بلوک ها ایجاد می شوند. گذشته از این ها، بلوک های بتنی سبک در برابر آتش مقاومت خوبی دارند و همه شرایط سلامت زیست محیطی را دارند. استفاده از این بلوک ها در ساختمان سازی به تخصص خاصی نیاز ندارد. با توجه به ابعاد و راحتی کار، سرعت اجرای این بلوک ها نیز در مقایسه با آجر و سفال در حدود 2 تا 3 برابر زیادتر است.

معماری و دکوراسیون داخلی پویانو / اکبری