گره چینی در معماری : گره چینی یکی از هنرهای اصیل اسلامی است که از دیرباز تا کنون در معماری کاربرد داشته است. این هنر ظریف و زیبا که شاید این روزها کم تر شاهد آن باشیم در گذشته به سبک مشبک در اجرای در و پنجره ها کاربرد داشته است. در گره چینی، تعدادی گره با نظم مشخص در کنار هم قرار گرفته و نقش مورد نظر را تشکیل می دهند. این روزها پای گره چینی به تولید مبلمان نیز باز شده است. اگر مایل هستید با گره چینی بیش تر آشنا شوید، همراه پویانو باشید.

تعریف گره چینی در معماری

گِرِه‌چینی یکی از شاخه‌های هنر معماری و کاشی کاری سنتی است. اساتید این هنر از کنار هم چیدن قطعات مختلف بر اساس طرح مدنظر خود با استفاده از کاشی، آجر یا سایر مواد، نقش‌های هندسی تزئینی درست می‌کنند. البته هنر گره چینی فقط در معماری رواج ندارد و یکی از زیرشاخه‌های صنایع چوب نیز می‌باشد. هنر گره چینی هنری زیبا و اصیل است که به دلیل زحمت زیاد، هزینه زیادی هم در بر دارد.

اجزای گره چینی

آلت: در گره چینی به واحد کار، آلت گفته می شود. آلت به معنی ابزار است و واسطه ای برای رسیدن به اثر می باشد. در واقع، آلت را می توان همان مرز اطراف لقاط نامید که در گره های گوناگون، متفاوت است.

لقط: لقط ها همان شکل های گره چینی هستند. این شکل ها از خط های مستقیم تشکیل می شوند و طبق یک قاعده مشخص به صورت هندسی اجرا می شوند. لقاط را می توان از چوب، شیشه یا مواد دیگر ساخت.

فرآيند گره چینی

روش گره‌چيني این گونه است که ابتدا بر اساس ابعاد کار، طراحي و ترسيم گره مورد نظر صورت می گیرد. سپس از روي طرح رسم شده گره، الگو يا قالب برداشته شده و سپس در کارگاه به ساخت گره پرداخته می شود. گره‌ها اتصالات کوچک چوبی هستند که به شکل زبانه‌ داخل يکديگر قفل مي‌شوند. گره ها با قرار گرفتن در کنار هم، نقش‌هاي زيبايي را بوجود مي‌آورند که هر چه در اجرای آن ها ظرافت بیش تری به کار برده شود، ارزش هنری بیش تری خواهند داشت. جهت ایجاد نقش های گره باید چوب‌ها را به ضخامت قطعات رسم شده بريد. چوب‌هاي واگيره (قطعاتي که به صورت تکراری در نقش به کار می روند) از قالب‌هاي آماده تهيه مي‌شوند. سپس با استفاده از اره، زاويه‌هاي اتصالات روي چوب برش داده می شوند و با رنده ابزار، روي آلت‌ها ابزار زده می شود. روی دو سر هر يک از آلت‌ها فاق و زبانه یا اتصال مورد نظر اجرا می شود و در نهایت با چيدن گره ها در کنار هم و قفل شدن اتصالات ساخته شده در هم و اضافه شدن شيشه‌هاي رنگي برش خورده، گره چینی به پایان می رسد.

ابزار گره چینی

ابزاری که برای گره چینی مورد استفاده قرار می گیرد، همان ابزاری است که در کارگاه های نجاری وجود دارند. اره های مختلف، انواع رنده ها، مدل های گیره، خط کش های مرتبط، ماشین های سمباده زنی و ابزار آلات دیگری مثل دریل، سوهان، چکش، مته برای این کار مورد نیاز خواهند بود.

مواد گره چینی

بهترین ماده برای گره چینی که تقریبا همه استادکاران چوب روی آن توافق دارند، چوب درخت چنار می باشد که از جمله درختان بومی ایران به شمار می آید. بافت چوب این درخت منسجم بوده و از مقاومت زیادی برخوردار است. به غیر از چوب چنار از چوب نارنج، گلابی، گردو و برخی از درخت های جنگلی نیز می توان استفاده کرد.

گره چینی در معماری

تحریریه پویانو