نخستین مرحله اجرا در ساختمان سازی، گودبرداری یا پی کنی است. اگر برنامه ساخت بنا را داشته باشید، مسلما پیش از اجرای هر سازه ای باید عملیات خاکی را به انجام برسانید. گودبرداری در تهران و شهرهای دیگر ایران به روش های مختلفی صورت می گیرد. کسب اطلاعات لازم در رابطه با این عملیات به اجرای هر چه بهتر آن کمک می کند. اگر شما نیز عملیات خاکبرداری در امور ساختمانی تهران یا هر شهر دیگری را پیش رو دارید، برای دستیابی به اطلاعات کلی در این زمینه با پویانو همراه باشید.

عملیات خاکی

عملیات خاکی، مجموعه کارهایی است که جهت آماده کردن زمین برای ساخت راه، ساختمان و انجام فعالیت های عمرانی دیگر انجام می گردند. این عملیات به طور معمول با خاکبرداری، جابجایی خاک و خاکریزی همراه است.

خاکبرداری و گودبرداری در ساختمان ها با هدف های مختلفی انجام می شود که از میان آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• جهت دستیابی به خاک بکر، محکم و سفت
• برای پایین آوردن مرکز ثقل سازه
• برای قرارگیری فنداسیون در محل امن و دور از سیل و یخبندان

گودبرداری و خاکبرداری یعنی چه؟

گودبرداری که در اصطلاح عامه به آن خاکبرداری نیز نگفته می شود، عملیاتی است که طی آن خاک از سطح و عمق زمین برداشته می شود.

انجام گودبرداری به چند منظور صورت می گیرد که از اصلی ترین دلایل آن می توان دستیابی به خاک سفت یا بکر را نام برد. گودبرداری، یک نوع کار ژئوتکنیکی به حساب می آید.

وقتی از خاکبرداری و گودبرداری صحبت می شود، منظور برداشت خاک های محوطه، گودبرداری فنداسیون ساختمان ها و محل ابنیه فنی تاسیسات و برداشتن خاک از منابع قرضه با تجهیزات، وسایل و ماشین آلات تا اندازه مورد نیاز در نقشه های اجرایی و دستورالعمل های مربوطه می باشد.

میخ کوبی در عملیات خاکی

میخ کوبی یا نیلینگ، یکی از متدهایی است که توسط مهندسان استرالیایی اختراع شد و در دهه 60 میلادی برای پایدارسازی جدار تونل ها به کار می رفت. این متد به این شکل است که ابتدا دیوارها رگلاژ می شوند. پس از آن به واسطه میخ های پنجاه سانتی متری، نصب شبکه های مش فولادی صورت می گیرد و بعد روی آن ها چیزی در حدود ده تا پانزده سانتی متر بتن قرار می گیرد. در مرحله بعدی، حفاری گمانه ها و قرارگیری میلگرد یا کابل انجام می شود و پس از آن، تزریق گمانه با دوغاب سیمان صورت می گیرد. پس از گیرش دوغاب، درپوش میخ ها بسته می شود. به این شکل و به واسطه مش و شات، نیروی حاصل از رانش خاک به درپوش انتقال می یابد و به واسطه نیل ها، نیروی مذکور به خاک منتقل می شود. در واقع با کمک این سیستم، رانش خاک به خود خاک مهار می شود.

ماشین آلات مربوط به عملیات خاکی

برای خاکبرداری از ابزارهای مختلفی استفاده می شود که به شرح زیر هستند:

• بیل مکانیکی
• لودر
• مینی لودر
• شاول

در ساختمان هایی که دارای طبقات منفی هستند، اگر در همسایگی آن ها ساختمان همسایه نیز وجود داشته باشد، عملیات خاکبرداری تا نزدیک ساختمان های همسایه صورت پذیرفته و باید پایدارسازی گود و سازه نگهبان انجام شود و پایان خاکبرداری بعد از آن باشد.

پیش از آغاز به کار عملیات خاکی، به طور معمول، کارفرمایان برای استعلام هزینه کار اقدام کرده و از دست اندکاران این زمینه، مانند افرادی که صاحب دفاتر خدمات ماشین آلات سنگین هستند یا در صورتی که صفر تا صد کار را بر عهده یک مجری ذی صلاح گذاشته باشند، مجری اقدامات مورد نیاز را برای انجام خاکبرداری ترتیب می دهد.

محاسبه تعداد کامیون مورد نیاز برای گودبرداری

برای فهم چگونگی محاسبه تعداد کامیون لازم جهت این کار از یک مثال استفاده می شود. اگر حجم خاک قابل برداشت، 300 متر مکعب و ضریب تورم خاک برابر با 15% باشد، حجم خاکی که باید از کارگاه خارج شود، معادل 345 متر مکعب خواهد بود. حال اگر هر کامیون، قدرت حمل 8 متر مکعب خاک را داشته باشد، تعداد سرویس های مورد نیاز برای این کار، برابر با 43 مورد خواهد بود. همچنین اگر مدت زمان رفت و برگشت هر کامیون برای خارج کردن خاک مورد نظر از کارگاه، 50 دقیقه بوده و مدت بارگیری هر کامیون به وسیله لودر یا بیل مکانیکی برابر با 4 دقیقه باشد، با تقسیم عدد 50 را به 4، تعداد کامیون مورد نیاز برای حمل خاک موجود مشخص می شود که معادلل 13 کامیون می باشد. این نوع محاسبه برای موقعی است که ماشین آلات مذکور به صورت دائم در حال انجام عملیات باشند.

مقایسه بیل مکانیکی و لودر

در رابطه با عملیات پی کنی و گودبرداری با ماشین آلات، راندمان بیل مکانیکی نسبت به لودر بالاتر است، چرا که بیل مکانیکی در حین خاکبرداری، بارگیری می کند.

خاکبرداری با بیل مکانیکی

بیل مکانیکی به دو شکل چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری موجود است. از بین این دو، راندمان نوع چزخ زنجیری بالاتر می باشد.

بیل مکانیکی چرخ لاستیکی باید در حین خاکبرداری، جک های تثبیت شده دستگاه را روی زمین مستقر کند و سپس کار را آغاز نماید. وزن این نوع بیل مکانیکی از نوع چرخ زنجیری کم تر است. بیل مکانیکی چرخ زنجیری قادر است از شیب های تند نیز بالا برود، اما این کار برای نوع چرخ لاستیکی ممکن نیست.

وزن بالای بیل مکانیکی چرخ زنجیری در زمان استفاده از چکش هیدرولیک، راندمان را در مقایسه با نوع چرخ لاستیکی بیش تر می کند، اما مزیتی که نوع چرخ لاستیکی دارد، حمل و نقل راحت تر آن است، به طوری که بیل مکانیکی چرخ لاستیکی قادر است مسیرهای نزدیک را به تنهایی طی کند، اما نوع چرخ زنجیری برای انجام این کار باید با تریلرهای کمرشکن یا کامیون های مخصوص حرکت کند.

خاکبرداری با لودر

اجرای عملیات گودبرداری با لودر در صورتی ممکن است که محل مورد نظر، از وسعت لازم برای مانور این وسیله سنگین برخوردار باشد. در ضمن، لودرها ابتدا خاک را دپو کرده و سپس بارگیری را انجام می دهند و زمان بارگیری کمپرسی ها با لودر از مدت زمانی که برای بارگیری با بیل مکانیکی لازم است، بیش تر می باشد.

نکته ای که وجود دارد، راندمان خوب لودر در زمینه های نرم است. لودر همچنین در زمین های سنگی که برای خاکبرداری آن ها از بولدوزر بهره گرفته می شود، برای بارگیری به کار می رود.

انتخاب ماشین آلات گودبرداری و بارگیری

انتخاب ماشین آلات گودبرداری و بارگیری به موارد زیر وابسته است:

• جنس زمین
• میدان مانور
• امکان تردد

نکات مهم در رابطه با عملیات خاکبرداری

• در رابطه با عملیات پی کنی و خاکبرداری، سرپرست کارگاه، مدیریت عملیات را بر عهده داشته و جبهه های کاری را با منظور کردن همه پارامترهای موجود انتخاب می نماید. محاسبه حجم گودبرداری، انتخاب ماشین آلات مورد نیاز و تعداد و انتخاب نوع کامیون های لازم برای حمل نیز از وظایف سرپرست کارگاه است.
• متصدیان ماشین آلات عملیات خاکی باید نکات ایمنی لازم، مانند عدم عبور از روی چاه های آب و فاضلاب قدیمی، دقت به خطوط انتقال برق و مخابرات، عدم حمل بار بیش تر از حد مجاز و تلاش در جهت کاهش آلودگی ناشی از گرد و خاک را رعایت نمایند و تذکرات مربوطه از جانب سرپرست کارگاه را نیز مورد توجه قرار دهند.
• عملیات خاکی باید بر اساس جدول زمانبندی و در مدت زمان مشخص شده صورت بگیرد تا اجرای پروژه دچار تاخیر نشود.
• بعد از اتمام عملیات خاکبرداری، آلودگی های ناشی از آن در حریم و راه های دسترسی به سایت، مثل پخش خاک در محل رفت و آمد کامیون ها باید جمع آوری شده و حریم محوطه خاکبرداری شده به حالت پیشین خود باز گردد.
• برای ایمن کردن گود و جلوگیری از افتادن افراد و خوردوها در آن باید حصارکشی صورت بگیرد.
• برای جلوگیری از هوازده شدن خاک و سقوط خاک خشک شده، پیش از خشک شدن دیواره و از میان رفتن رطوبت طبیعی باید با دوغاب گچ، روی دیوار گچ ریزی کرد.
• پس از انجام عملیات مذکور، گود و بستر فراهم شده آماده میخ کوبی مرکز ستون ها خواهد بود و با بهره گرفتن از میخ کمکی اطراف گود، میخ های اصلی به درون گود انتقال پیدا خواهند کرد.

معماری و دکوراسیون داخلی پویانو