راه پله ها یکی از مهم ترین بخش های ساختمان هستند. عموما دیوار کنار راه پله، زمینه ای می شود برای قرار دادن تصاویری از اتفاق های مهم خانوادگی مثل فارغ التحصیلی، ازدواج و حتی آثار هنری خانواده. راه پله ها از پر کاربردترین بخش های هر خانه ای هستند و نقش مهمی در عملکرد و زیبایی خانه دارند. به همین خاطر است که طراحان دکوراسیون و عماران، مدت زمان زیادی را برای طراحی پلکان صرف می کنند. دو عنصر طراحی و ساخت، در زیبایی و کاربردی بودن یک پله، تاثیرگذار هستند. طراحی پله باید به نحوی صورت گیرد که پلکان هم زیبا باشد و هم از ایمنی خوبی برخوردار باشد. یک سری چیزها هم در طراحی پلکان، ممنوع می باشند، مثل شیب بیش از حد، کف پله های باریک و خیز و عمق غیر یکنواخت پله ها. ما در این مطلب، ملاحظات طراحی و ساخت پله و نرده پله را در کنار بررسی استانداردها و هزینه ها با شما در میان خواهیم گذاشت. با پویانو همراه باشید.

راه‌پله راسته چیست؟

راه پله راسته، راه پله ای است که چرخش، پیچش یا هر چیزی که مشابه این ها باشد را ندارد. راه پله راسته در یک خط مستقیم اجرا می شود و از طبقه پایین به طبقه بالا می رود یا برعکس. راه پله های راسته نیز می توانند پاگرد داشته باشند. اصولا اجرای پاگرد در راه پله هایی که بیش از 12 پله دارند، الزامی است. اکثر راه پله هایی که ما می شناسیم، پیشانی بسته دارند. منظور از پیشانی، همان بخش عمودی پله می باشد. با این حال، برخی از پلکان جدیدتر، پیشانی باز دارند. البته این پله ها برای خانواده هایی که فرزندان کوچک دارند، زیاد مناسب نیستند، چرا که ترس سر خوردن و افتادن بچه ها از بخش باز پله وجود دارد.

اصول طراحی راه پله

راه پله ها، عناصری معمارانه هستند. عملکرد این عناصر، فراهم کردن امکان رفت و امد بین طبقه های مختلف یک ساختمان است. امروزه از ایده های خاص و طراحی های منحصر به فرد برای ساخت راه پله استفاده می شود، اما باید توجه داشت که راه پله طراحی شده، خطر سر خوردن را برای افراد ایجاد نکند.

نکاتی در مورد طراحی راه پله

در ادامه به نکات مهم در مورد طراحی راه پله خواهیم پرداخت:

شیب پله را صحیح انتخاب کنید

نخستین کاری که باید انجام شود، مشخص کردن ابعاد راه پله می باشد. ارتفاع کلی (فاصله بین طبقه اول و دوم) را به بخش های مساوی بخش کنید. هر یک از مقادیر به دست آمده، نباید بیش تر از 20 سانتی متر باشند. این حداکثر ارتفاع جایز، مطابق آیین نامه بین المللی فضاهای مسکونی است.

سپس باید طول کلی پله (فاصله افقی که یک رشته طی می کند) را مشخص کرد که مثلا 3 متر و نیم در نظر می گیریم. حال، می دانیم که به فضایی نیاز است که دست کم 90 سانتی متر عرض (بر اساس آیین نامه) و 3 متر و نیم طول (به علاوه پاگردهای در نظر گرفته شده) داشته باشد. در ضمن، می دانیم که شیب پله نه باید خیلی کم و نه باید خیلی زیاد باشد تا افراد بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند.

تناسبات راه پله را رعایت نمایید

جزئیات و تناسب در طراحی و اجرای راه پله، خیلی اهمیت دارند. ابعاد کف پله ها (بخشی که روی آن قدم می گذاریم) و پیشانی ها (بخش عمودی در زیر هر کف) باید به درستی و با تناسب در نظر گرفته شوند. باید توجه کرد که در عین این که اگر کف پله ها 25 سانتی متر و نیم عمق داشته باشند، دماغه 2 سانت و نیمی سبب می شود عمق کلی کف پله، 28 سانتی متر شود. این بهترین ابعاد برای بیش تر انسان ها است.

وزن پله ها را در نظر بگیرید

در مرحله ساخت راه پله، اول باید تخته بغل بند را اجرا کرد. این تخته مورب، تکیه گاه سر پله ها می باشد. تخته های بغل بند، در واقع، قسمت هایی دندانده ای پله هستند که پیشانی و کف پله به آن متصل می گردند. گرچه تخته بغل بند را می توان از متریال های گوناگونی مثل چوب، استیل، شیشه، آلومینیوم، پلاستیک و غیره ساخت، اما در ساختمان های مسکونی، از چوب بیش تر استفاده می شود.

معمولا تخته های بغل بند را آن قدر محکم طراحی می کنند که بتواند وزن کف و پیشانی پله ها را به علاوه وزن افراد تحمل کند. این نکته، باعث می شود که پله ها از دیوار فاصله بگیرند. البته در صورتی که تخته های بغل بند برای تحمل وزن های موجود، طراحی نشده باشند، معمولا به سازه کنار خود وصل می گردند.

برای پیشانی و کف، پوشش انتخاب کنید

حالا نوبت پوشش دادن به پیشانی و کف پله است. وقتی پیشانی و کف در جای خود قرار بگیرند، می توانید برای پوشش دادنشان اقدام کنید. این دو بخش مهم از پله، همواره در معرض دید هستند و به همین خاطر، زیبایی آن ها مهم است. برای پوشش سطح آن ها می توانید از سرامیک، سنگ و چوب استفاده کنید. البته متریال های دیگری نیز هستند که به کار می آیند. اگر می خواهید در هزینه ها ضرفه جویی کنید، می توانید برای پوشش پیشانی و کف از الوارهای ساده بهره بگیرید.

نرده پله را فراموش نکنید

گرچ راه پله شما در این مرحله، کامل شده و قابلیت استفاده دارد، اما تا وقتی که نرده ها را به آن اضافه نکنید، مسیر حرکت راه پله از ایمنی مناسب برخوردار نیست. در بخش باز پله و همچنین پاگرد طبقه دوم باید نرده نصب شود. نرده ها از افتادن شما جلوگیری می کنند. نحوه طراحی، ابعاد و محل نصب نرده ها نیز در آیین نامه ها مشخص شده است.

نرده را نباید در ارتفاع بیش تر از 96 سانتی متر و نیم و کم تر از 86 سانتی متر و نیم نسبت به کف پله نصب نمود. نرده باید به صورت افقی تا بالا و پایین پله امتداد یابد. بر اساس آیین نامه، فضای بالای راه پله، باید دست کم 2 متر باشد. فراموش نکنید که این مقدار، مینیمم میزان فضای لازم است و بهتر است فضا را مقداری بزرگ تر در نظر بگیرید.

سوالات رایج درباره راه پله

احتمالا بعد از خواندن استانداردهای مربوط به طراحی و اجرای پله، می خواهید بدانید که اجرای آن چقدر هزینه برایتان رقم می زند. مسلما اندازه پله و متریال های به کار رفته در آن، روی قیمت کار تاثیرگذار هستند. در ادامه به سوالات متداولی که درباره هزینه اجرای پله هستند، پاسخ خواهیم داد:

برای خرید پله باید چه نکاتی را در نظر داشت؟

نوع متریال های مورد استفاده در پله، اندازه، کیفیت، خصوصیات سازه، نوع و جنس ورق ها و پروفیل های مورد استفاده در پله از مهم ترین مواردی می باشند که باید در هنگام خرید یا سفارش پله، مورد توجه قرار دهید.

خدمات جانبی خرید پله، چه مواردی را شامل می شوند؟

بازدید از محل، مشاوره، طراحی، محسابات، نظارت روی کار و حمل و نقل از جمله خدمات جانبی خرید پله هستند که شما باید از شرکت طراحی و اجرای پله توقع داشته باشید.

مناسب‌ ترین اندازه برای ارتفاع پله چقدر است؟

ارتفاع مناسب برای هر پله، حدود 16 تا 20 سانتی متر است. البته برای پله های گردان، این ارتفاع به 21 تا 23 سانتی متر می رسد.

استاندارد اندازه کف پله ها چقدر است؟

اندازه مناسب برای کف پله ها در حدود 30 تا 32 سانتی متر می باشد.

عرض استاندارد پله ها چقدر می باشد؟

مناسب ترین اندازه برای عرض پله، در حدود 100 تا 120 سانتی متر است.

از طراحی تا اجرای پله چقدر طول می کشد؟

فرایند طراحی و اجرای انواع پله، عموما بین یک هفته تا یک ماه طول می کشد. این مدت زمان با توجه به نوع متریال های به کار رفته و پیچیدگی طرح، کم و زیاد می شود.

هزینه حمل‌ و نقل مصالح و تجهیزات بر عهده چه کسی می باشد؟

به طور معمول، این هزینه ها بر عهده کارفرما می باشد.

هزینه اجرای پله‌ های آماده چقدر می باشد؟

حدود 8 الی 10 درصد مبلغ کل قرارداد به اجرت اجرای پله اختصاص داده می شود.

مصالح مرسوم برای ساخت انواع پله چه هستند؟

بتن، سنگ، استیل، شیشه، چوب و بسیاری از متریال های دیگر برای ساخت پله به کار می روند. انتخاب متریال بر اساس نیاز و عملکرد صورت می گیرد.

هزینه اجرای پله‌ های بتنی و شمشیری به چه شکل می باشد؟

اجرای این نوع پله ها به خاطر وزن زیادی که دارند، باید در تناسب با وزن سازه صورت گیرد تا در اتصالات، مشکلی به وجود نیاید. برای تعیین هزینه اجرا، باید بازدید از محل صورت گیرد. هزینه این کار با حضور آرماتوربند و یک استادکار ماهر مشخص می شود.

انواع پله

• پله دو بازو با یک پاگرد، از رایج ترین مدل های پله است. به این پله ها اصطلاحا پله U شکل نیز گفته می شود.
• پله های دارای سه بازو با دو پاگرد، برای فضاهایی که نیازمند آسانسور هستند، مناسب می باشند. آسانسور در مرکز باکس پله قرار داده می شود.
• پله های گرد، بیش تر برای فضاهایی که رفت و آمد کم تری دارند، به کار می روند. ارتفاع این پله ها زیاد است. پله های گرد برای فضاهایی با مساحت کم، مناسب هستند.
• پله های دکوری، بیش تر برای فضاهای داخلی به کار برده می شوند. این پله ها برای خانه های دوبلکس عالی هستند.

انواع پله‌ های گرد

پله های گرد به شکل منحنی و مارپیچ طراحی می شوند. این پله ها برای فضاهای کوچک پیشنهاد می شوند. پله های گرد، شامل مدل های زیر می شوند:

• دو محور باکس: این مدل پله برای فضاهای بزرگی که کاربری تجاری دارند، مناسب است. شعاع این پله ها زیاد است و از این رو، فضای زیادی مورد نیاز خواهد بود.
• دو محور ورق: این پله نیز شعاع زیادی دارد و برای خانه های مسکونی بزرگ به کار می آید.
• زیر محور تک: این پله ها کاربردی بدون محدودیت دارند و مدل های بسیار متنوعی نیز دارند.
• تک محور کنسولی: این پله ها شعاع و عرض کف پله کمی دارند و از این رو برای فضاهای کوچک، مناسب هستند.
• محور مرکزی ساده یا پله مارپیچ: این پله ها شعاع کمی دارند و بیش تر مناسب فضاهای کوچک تجاری و مسکونی هستند. از این پله می تواند برای بالکن مغازه یا شاه نشین ویلا استفاده کرد.
• محور مرکزی برش خورده: این پله ها نیز شعاع کمی دارند و معمولا در فضاهای تجاری اجرا می شوند.
• تیر آهنی: جنبه این پله همان طور که از اسم آن معلوم است، دکوری نیست. از این پله در فضاهایی استفاده می شود که زیبایی مهم نیست.

نکات مهم در خرید و ساخت پله و نرده

• از شرکتی خرید نمایید که معتبر بوده و محصولات و خدمات خود را با تضمین ارائه دهد.
• قبل از خرید کردن، از شرکت مد نظر خود یک پیش فاکتور دقیق بخواهید و قیمت ها را با توجه به کیفیت محصول با قیمت محصولات دیگر تولید کننده ها مقایسه کنید.
• در طراحی پله های مارپیج، تعداد پله ها در هر دور 360 درجه، نباید از 7 یا 8 عدد بالاتر رود، زیرا سرگیر می شود.
• مینیمم اندازه فضای مناسب برای اجرای پله گرد، 130 در 130 سانتی متر است.

محاسبه قیمت پله

برای محاسبه قیمت پله، قیمت پله انتخابی را در ارتفاع طبقه یا محل نصب آن ضرب کنید تا هزینه نهایی به دست آید. توجه کنید که به طور معمول، هزینه پله های دکوری از بقیه پله ها بیش تر است.

در ادامه می توانید چندین نمونه پله و نرده پله را مشاهده کنید.

معماری و دکوراسیون داخلی پویانو / اکبری