رنگ در طراحی فضای سبز
رنگ در طراحی فضای سبز ؛ بیشتر مردم برخورد با رنگها را هیجان انگیز و خوشایند میدانند. اما در عمل واکنشهای هر شخص نسبت به رنگها واکنشی اختصاصی و منحصر به خود است. دانشمندان و روانشناسان معتقدند اندازهگیری و ارزیابی این واکنشها اصولا بسیار مشکل است. با این وجود، فضای سبز نیز مانند دکوراسیون داخلی، نیازمند هماهنگی و هارمونی است. چرا که فضای سبز نیز با میزان افزایش جذابیتش سنجیده میشود.
هنر به کار بردن خلاقانهی رنگها خصوصا در کنار سایر رنگهای موجود مشخص میشود. عناصری مانند آجر، کاشی، سنگ و چوب دارای رنگهای انحصاری و عموما طبیعی هستند. برخی از این رنگهای طبیعی در گذر زمان ثابت میمانند اما برخی مانند چوب به مرور زمان کیفیت خود را از دست میدهند. درنتیجه در چنین شرایطی طراح باید این نکته را در نظر داشته باشد که رنگی که در آغاز در نظر گرفته، در آینده چه تغییری خواهد کرد و چه اثری بر کل پروژه خواهد داشت.
یک معمار منظر در انتخاب تعدادی از گیاهان جهت احداث باغ به همان روشی عمل میکند که یک نقاش با انتخاب تعدادی رنگ، یک اثر هنری را خلق میکند. هر دو یک پالت ایجاد میکنند و توسعه میدهند، یکی پالت گیاهان و دیگری پالتی از رنگها. معمار منظر پس از بررسی کامل نیازمندیهای طراحی، گیاهان را انتخاب میکند، و میبایست در ابتدا شناختی کامل از ویژگی های هر گیاه، رنگ هر گیاه، عادتهای رشد و… داشته باشد و سپس با توجه به شرایط جوی گیاهان انتخاب میگردند.
در چرخه رنگها رنگهای آبی، زرد و قرمز رنگ های اصلی هستند و رنگهای ثانویه عبارتند از بنفش، نارنجی و سبز. بقیه رنگهای موجود در چرخه رنگ، جز رنگهای ترکیبی به شمار میروند.
ارزش رنگ بدین صورت است که هر چه رنگ روشنتر باشد بازتاب بیشتری دارد، پس ارزش بیشتری دارد. و هرچه رنگ تیرهتر باشد بازتاب آن کمتر است و دارای ارزش کمتری است. بر این اساس برای درک بیشتر رنگها کمیتهایی برای آنها در نظر گرفته میشود. برای نمونه ارزش رنگ زرد با شماره 9، نارنجی 8، قرمز و سبز، 7 ، آبی 4 و بنفش شماره 3 است.
شدت رنگ بر پایه میزان خلوص آن سنجیده میشود. یعنی هر چه رنگ خالصتر باشد، شدت آن بیشتر است. مثلا قرمز، رنگی خالص است و شدت بیشتری نسبت به صورتی دارد.
متخصصها معتقد هستند که هر چه رنگ خالصتر باشد، رنگ جذابتر بوده و بار عاطفی بیشتری دارد.
در طراحی فضای سبز تدارک محیطی پر شاخ و برگ و سبز جز اهداف اصلی به حساب میآید. پس میتوان گفت رنگ سبز زمینه و برگها از اهمیت بیشتری نسبت به رنگ زودگذر گلها دارد. اما این یک قاعده کلی نیست و به محل اجرای پروژه و هدف طراحی وابسته است. رنگ گلها، تنه، ساقه و ساخسار گیاهان در زمینهی سبز به بازی گرفته میشود و کاربردی پویا و متنوع را نشان میدهد.
اگر گونههای گیاهی، اندازهی آنها و فرمشان متنوع و گوناگون است از رنگ یکسان بهره ببرید.
رنگی که برای گل یک گیاه بر میگزینید متناسب با رنگ شاخ و برگ و گل دیگر گیاهان و سازهها باشد.
وجود تضاد بیش از حد در رنگ گلها سبب از هم گسیختگی طرح میشود.
برای ایجاد تباین و کنتراست از یک رنگ روشن و رنگ مکمل تیره آن استفاده کنید: به عنوان مثال زرد روشن و آبی تیره.
برای اینکه توجهها بر نقطهای در فضای سبز متمرکز شود به کار بردن رنگی تیره یا روشن نسبت به سایر رنگها مناسب است.
معمولا در پارکها و باغها، استفاده از رنگهای آرامش بخش موثرتر از رنگهای مهیج است. به ویژه اگر به صورت ردیفی از طیف رنگها باشد.
برای روح بخشیدن به عرصهای وسیع، از رنگهای گرمی چون نارنجی، قرمز و زرد استفاده کنید. این رنگها در عرصههای باریک و طولانی نیز موثرند.
رنگهای سرد مانند آبی، بنفش و سرد برای عمق بخشیدن به فضا در زمینهای کوچک و کمعمق مناسبند.
رنگهای ملایم سرد در نواحی سایهدار رنگ باخته و محو میشوند اما اگر به صورت انبوه یا تودهای جانمایی شوند، حس و حال بهتری به فضا میدهند.
توجه به اینکه رنگ سبز گیاهان نیز طیفهای گستردهای دارد میتواند در بهبود طراحی موثر واقع شود.
رنگ خاکستری در گستردهی رنگهای سرد و گرم و خنثی شناخته میشود و به عنوان زمینهای مناسب برای رنگهای درخشان و گرم مطرح است.
رنگها به ویژه در فضای سبز ثابت نیستند حتی در یک گونهی مشخص یا در برگهای یک گونه.
رنگها در طول روز و بسته به مکان تحت تاثیر میزان تابش و نور هستند.
رنگهای طبیعی بر رنگهای مصنوعی اولویت بالاتری دارند (رنگ گیاهان، آسمان و…)
رنگهای تیره به ویژه رنگ آبی در سایه ملایم تر می شوند.
برقراری تعادل در دید منجر به جذابیت فضا می شود پس ترکیب متعادل رنگها نیز در طراحی موثر است.
برای حفظ تنوع و ایجاد تضاد رنگها در فصول مختلف سال، ترکیب دو نوع گیاه خزان پذیر و گیاه همیشه سبز در کنار هم موثر است.
منبع :
باید ها و نباید ها در 100 طرح منظر باغ پارک ویلا، اسماعیل پیش بین
خودآموز مقدماتی طراحی فضای سبز، افشین فلاحیان
طراحی کاشت منظر، نانسی لشچینسکی، ترجمه محسن کافی و مهدی خان سفید
تحریریه پویانو| غفاری