تفاوت مهندس عمران و مهندس معماری ، یکی از مسائلی است که بسیاری از علاقه مندان به این دو رشته با آن مواجه هستند. رشته مهندسی عمران و مهندسی معماری ، هر کدام از ویژگی های مخصوص به خود برخوردارند و همین ویژگی ها هستند که سبب تفاوت این دو رشته می شوند. پویانو در این مطلب به معرفی دقیق دو رشته عمران و معماری پرداخته و تفاوت های میان این دو رشته را به صورت کامل برای شما شرح خواهد داد. با ما همراه باشید.

مقدمه ای بر تفاوت عمران و معماری

مسئله تفاوت بین رشته های مهندسی عمران و مهندسی معماری، چیزی است که برای مدتی طولانی بین دانشجویان این دو رشته وجود داشته است. عمران و معماری، هر دو، رشته هایی می باشند که با صنعت ساختمان در ارتباط هستند و بسیاری از دانش آموختگان این رشته ها ادعای برتری نسبت به یکدیگر را دارند. عمران و معماری، از رشته های محبوب مهندسی به شمار می روند.

هر کدام از دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته های عمران و معماری، دلایل و عقاید خاص خود را برای دفاع از رشته خود دارند. برخی ها معتقدند که رشته معماری، بیش تر هنری است و رشته عمران، بیش تر با جنبه عملی کار سر و کار دارد. برخی نیز معتقدند که تفاوت محسوسی بین این دو رشته وجود ندارد و بر این باور هستند که مهارت و توانایی افراد، برتری آن ها را تعیین می کند. به هر حال، سوال این است که تفاوت این دو رشته در چیست؟ چه چیزهایی باعث می شود رشته های عمران و معماری با هم متفاوت باشند؟ در ادامه به شما خواهیم گفت.

مهندسی عمران چیست؟

رشته مهندسی عمران، یکی از برترین رشته هایی است که در شاخه مهندسی جای می گیرد. موضوع این رشته محبوب، طراحی، ساخت و نگهداری از پروژه هایی مثل جاده ها، پل ها، کانال ها، سدها و ساختمان ها می باشد. از نظر قدمت، رشته مهندسی عمران، بعد از مهندسی جنگ، دومین نظام مهندسی است و این روزها مهندسی عمران به عنوان حد واصل مهندسی نظامی و مهندسی غیر نظامی شناخته می گردد.

مهندسی های گوناگونی وجود دارند که جزو شاخه های علمی بهبود دهنده پروژه های عمرانی می باشند. بعضی از این مهندسی ها عبارتند از: مدیریت سواحل، علم شناخت مواد، علوم زمین شناسی، مهندسی شهری، نقشه برداری و مهندسی سازه های دریایی.

مهندسین عمران، معمولا مدرک دانشگاهی این رشته را در سطوح مختلف دارند. در بیش تر کشورها، تحصیل در رشته مهندسی عمران، چیزی بین 3 تا 5 سال به طول می انجامد. دروسی که دانشجویان رشته مهندسی عمران باید پشت سر بگذارند، بخش های از فیزیک، ریاضیات و مدیریت را شامل می شوند. دروس اختصاصی این رشته، شامل درس هایی مثل تحلیل سازه ها و طراحی سازه های بتنی و فولادی است که در سطح های گوناگونی ارائه می شوند.

مهندس عمران کیست؟

مهندس عمران، فردی است که به حرفه مهندسی عمران، برنامه ریزی، طراحی، ساخت، نگهداری و ایجاد زیرساختها، حفاظت از سلامت عمومی و محیطی و بهبود وضعیت زیرساخت های موجود می پردازد.

به عبارت دیگر، کار یک مهندس عمران، مربوط به پروژه های عمومی و همگانی (سیویل) بوده و با حرفه یک مهندس نظامی که کارش به تجهیزات جنگی و دفاعی مربوط است، فرق می کند. در طول زمان، شاخه های مختلفی از مهندسی، جدا از مهندسی عمران پدید آمدند که از میان آن ها می توان به مهندسی شیمی، مهندسی مکانیک و مهندسی برق اشاره کرد. بخش قابل توجهی از مهندسی نظامی در حوزه مهندسی عمران قرار می گیرد. یک مهندس عمران، ممکن است کار نقشه برداری را بر عهده بگیرد یا در برخی شرایط، مشغول به ساخت و ساز گردد.

مهندسین عمران، عموما در تخصص های ویژه ای فعالیت می کنند، مثل مهندسی سازه، مهندسی خاک و فونداسیون، مهندسی آب، مهندسی مصالح ساختمانی، مدیریت پروژه، مهندسی راه، مهندسی محیط زیست و مهندسی سازه های هیدرولیکی. بعضی از مهندسین عمران به صورت ویژه برای نهادهای دولتی فعالیت می کنند که ممکن است تخصص های مختلفی را در بر بگیرد، خصوصا وقتی که مربوط به گسترش و نگهداری از زیرساخت ها باشد.

تحصیلات و صدور مجوز

در اکثر کشورها، یک مهندس عمران با مدرک کارشناسی یا لیسانس مهندسی عمران از دانشگاه فارغ التحصیل می گردد که به پایه قوی در ریاضیات و فیزیک نیاز دارد. بیش تر مهندسین عمران، برای کسب مدرک کارشناسی ارشد، دکترا و فوق دکترا به ادامه تحصیل می پردازند. در بسیاری از کشورها مهندسین عمران باید مجوز داشته باشند و افرادی که مدرک دانشگاهی این رشته را کسب نکرده اند، حق ندارند در نقش مهندس عمران به فعالیت مشغول شوند.

انجمن‌های حرفه‌ای مهندسی عمران

انجمن های رسمی مهندسی عمران به شرح زیر هستند:

انجمن مهندسان عمران آمریکا

انجمن مهندسین عمران آمریکا که نام انگلیسی آن American Society of Civil Engineers یا به صورت مخفف، ASCE می باشد، 140000 عضو از مهندسین عمران سرتاسر دنیا دارد. اعضای رسمی این انجمن، باید مدرک کارشناسی معتبر رشته مهندسی عمران را داشته باشند و یک مهندس حرفه ای با مجوز باشند یا 5 سال سابقه کار در حیطه این رشته داشته باشند. بیش تر مهندسین عمران برای اطلاع یافتن از خبرها، پروژه ها و روش های مرتبط با مهندسی عمران و همچنین کمک کردن و به اشتراک گذاشتن تجربیات و اطلاعات خود با دیگران یا دانشجویان در حال تحصیل در این رشته، به عضویت این انجمن در می آیند.

موسسهٔ مهندسان عمران

موسسه مهندسین عمران که نام انگلیسی آن Institution of Civil Engineers و به شکل مخفف ICE می باشد، در سال 1818 تاسیس شده است و تا سال 2008، چیزی بیش از 80000 عضور از مهندسین عمران سرتاسر جهان داشته است. بازوی تجاری این موسسه (توماس تلفورد) با مسئولیت محدود، خدمات آموزشی، استخدام، چاپ و انتشار و خدمات قراردادی را ارائه می دهد.

معماری چیست؟

معماری، علمی است که در آن به بررسی شیوه های ساخت و ساز و سبک طراحی سازه ها و ساختمان های مختلف پرداخته می شود. معماری، اجتماعی ترین هنر انسان می باشد که با دنیای اطراف ما در ارتباط است. توجه به معماری، از گذشته های خیلی دور در میان انسان ها دیده شده است. معماری، زمانی به وجود آمد که انسان ها شروع به ساخت خانه کردند. در معماری، اصول زیبایی شناختی متعددی وجود دارند که از هنر و ریاضیات برگرفته شده اند. این اصول، کابردهای زیادی در معاماری دارند. اصولی مثل نورپردازی، کاربرد خط، اصول رنگ آمیزی، تقارن و توازن، از این جمله هستند. همه این اصول در کنار هم به معمار اجازه می دهند سازه های زیبا و دارای عملکرد مفید ایجاد کند.

معمار کیست؟

معمار، فردی است که نقشه کشی، طراحی و معماری ساختمان ها را انجام می دهد. یک معمار، طراح است و روی فعالیت دیگر مهندسان (عمران، تاسیسات الکتریکی و تاسیسات مکانیکی) نظارت می کند. در واقع، معمار، ناظر هایی و هماهنگ کننده همه پلان های یک ساختمان، از جمله نقشه های معماری و طراحی، نقشه ای محاسبات و نقشه های تاسیسات می باشد.

در قدیم به جای کلمه معمار از مهراز استفاده می شود. معمار، کسی است که تفکرات ناب و خلاقانه خود را بر مبنای تعاریف گوناگون با توجه به فرهنگ، سبک معماری منطقه، اقلیم، دید و منظر مناسب، کاربری و دیگر عوامل مهم، اتود می زند.

در واقع، معمار نیز مثل همه افراد دیگر، دارای تخیلاتی است، اما با این تفاوت که قادر است تخیلات خود را به عرصه ظهور برساند. تفاوت معماران مختلف در قدرت تخیل و توانایی آن ها برای محقق کردن آن می باشد. معماری با تکیه کردن بر مضامین علمی و گام برداشتن در مسیر خلاقیت هنری، کوشش می کند شرایط زندگی را برای جامعه بهبود دهد. یک معمار، باید در همه زمینه ها، چه علمی و چه هنری، خبره باشد تا بتواند اثری مناسب و قابل توجه خلق نماید.

معماری، یک از هفت هنر اصلی می باشد. معمار، هنرمند است و آثار وی به عنوان آثاری هنری شناخته می شوند. معمار، باید قدرت تجسم قوی، ذوق هنری و خلاقیت داشته باشد و عناصر زیبایی شناختی را به خوبی بشناسد. یک معمار، رسالت مهمی در جامعه امروزی دارد، زیرا باید سوخت های فسیلی و تجدید ناپذیر را کنار گذاشته و آن ها را با انرژی های تجدید پذیر، مثل انرژی آفتاب و باد جایگزین کند. وی باید شرایط آسایش را با این انرژی ها فراهم سازد. امروزه همه طراحی های افراد شناخته شده در جهان با رویکرد این عمل انجام می شود. این نوع طراحی در کشور ما با عنوان معماری پایدار یا معماری سبز در گروه انرژی معماری شناخته می شود.

عمل و تخصص‌های جایگزین

در دهه های اخیر، تخصص های درون این حرفه، افزایش پیدا کرده اند. معماران زیادی، تمرکز خود را روی انواع پروژه های خاص، مثل مراقبت های بهداشتی، خرده فروشی، خانه های عمومی و مهارت های فنی یا روش های تحویل پروژه گذاشته اند.

تفاوت عمران و معماری

جهت این که بتوانید تفاوت دو رشته عمران و معماری را بهتر متوجه شوید، نیاز بود ابتدا به معرفی هر یک از آن ها پرداخته شود. حال که این دو رشته را شناختید و متوجه شدید که هر دوی آن ها با طراحی، برنامه ریزی و ساخت سازه ها سر و کار دارند، می توانید تفاوت آن ها را بهتر درک کنید.

اکثر مردم، عمران و معماری را با هم اشتباه می گیرند و تصورشان این است که مهندس عمران و معمار، هر دو یک کار را انجام می دهند، ولی این طور نیست. واقعیت امر، این است که تفاوت زیادی بین عمران و معماری وجود دارد. یکی از مهم ترین تفاوت های موجود، فلسفه و حیطه کاری این دو رشته و افرادی است که مشغول به آن ها می باشند.

در رشته مهندسی عمران به جنبه های محاسباتی پرداخته می شود و مقدار فشار وارده بر اعضای مختلف ساختمان، مورد بررسی قرار می گیرد، اما در رشته معماری، بیش تر به جنبه های زیبایی شناسانه فضا پرداخته می شود و کوشش بر آن است که بهترین هندسه برای ایجاد یک محیط زیبا به کار گرفته شود.

مهندسین معمار و مهندسین عمران، دغدغه های متفاوتی دارند. دغدغه اصلی یکی معمار، نوآورانه بودن و جذابیت بصری یک ساختمان می باشد. این در حالی است که دغدغه یک مهندس عمران، ایمنی و مقاومت ساختمان است. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که حوزه های کاری مهندسی عمران و معماری، گاهی یکدیگر را پوشش می دهند. به طور کلی می توان گفت که همکاری این دو رشته با هم، سبب ایجاد سازه های خوب و مفید می گردد.

عمران و معماری در عمل و شغل ، چه تفاوتی با هم دارند؟

در حیطه ساختمان سازی، تصمیمات مختلفی اخذ می شود که گرفتن برخی از آن ها به عهده معمار و برخی دیگر به عهده مهندس عمران می باشد. تصمیماتی که اخذ آن ها بر عهده معمار است، شامل طراحی نما، دکوراسیون داخلی و پلان طبقات می باشند. تصمیمات مهندس عمران، بیش تر در حیطه سازه و اسکلت ساختمان، فونداسیون، ستون ها، تیرها، بادبندها و چنین مواردی باشند.

به طور خلاصه می توان گفت که رشته عمران، بیش تر با مقاومت و امنیت یک ساختمان سر و کار دارد، در حالی که در رشته معماری به طراحی و زیبایی ساختمان توجه می شود. مخاسبات سازه ای و میدانی یک بنا به عهده مهندس عمران گذاشته می شود و ظاهر، زیبایی، دکوراسیون و فضاسازی آن مربوط به حوزه معماری است.

متاسفانه هنوز عده زیادی از مردم تصور می کنند که رشته های عمران و معماری ، یکی هستند. شاید علت این طرز فکر اشتباه، این باشد که برخی اوقات، معماران در کار مهندسین عمران دخالت می نمایند و گاهی نیز برعکس این اتفاق صورت می گیرد. به طور کلی، فردی که روی به معماری می آورد، باید در نقشه کشی، ارتباط ساختمان با مردم، سلیقه جامعه واطلاعات فرهنگی خبره باشد. در مقابل، یک مهندس عمران، باید در زمینه ریاضیات و کلیه موارد محاسباتی، توانایی و مهارت زیادی داشته باشد.

معماری و دکوراسیون داخلی پویانو / اکبری