گردشگاه عابر پیاده گابی / گروه معماری منظر SWA
گردشگاه عابر پیاده گابی ؛ در عرصه جهانی، شانگهای مانند “پنجرهای به جهان” برای چین به شمار میرود؛ شانگهای اعجازی مدرن با سابقه تاریخی رنگارنگی است. در بین شهرهای بزرگ، رویکرد شانگهای مدرن به هنر و فرهنگ منحصر به فرد است. شانگهای از ورود کارفرماها، و تمایلشان به ساخت و ساز مجدد بر پایه عملکردهای روزانه استقبال میکند. علاوه بر این، در مواجه با افزایش تهدید گرم شدن کره زمین و پایداری انسان، شهرنشینی در شانگهای، برای کسانی که تمایل به حفظ محیط زیست دارند، به یک گزینه پایدارتری تبدیل شده است.
معمار منظر : گروه SWA
محل: شانگهای، چین
سال طراحی: 2005-2008
سال تکمیل : 2009
مساحت گردشگاه : 700متر طول و به طول میانگین 60 متر عرض
مساحت کل مجتمع های مسکونی پروژه : 35.6 هکتار
خیابانهای شهر با دسترسی جامع و فضای باز برای مردم، ابزاری برای تبادل کالا و خدمات، فرهنگها و ارزشها هستند. اقتصاد و رفاه اجتماعی شهر را میتوان از طریق خیابانهایش سنجید. خیابانهای طراحی شده عمومی، آزاد و با دسترسی راحت است. شبیه فردی که خود را برای اولین بار در یک سرزمین جدیدی غوطهور میبیند. خیابانهای شانگهای، منعکس کننده و تقویت کننده سرعت تحولات اخیر شهر است. با ناپدید شدن حریم کوچههای خودمانی در مرکز محله خانههای سنتی شانگهای، صدای ناهنجاری از بولوارهایی با چند خط سواره، بزرگراههای بلند مرتبه، جادههای هممحور و آزادراهها در بافت شهری بهگوش میرسد. در روند شهرنشینی، زیرساختهای تک منظوره و عظیم در سیستم بیوفیزیکی شکننده، ناپایدار عمل میکند. دمای محیط شانگهای به دلیل خروجی اگزوز، تهویه مطبوع، وسایل نقلیه موتوری و مسیرهای جمع آوری فاضلاب افزایش چشمگیری داشته است.
گابی در محدودهای در غرب شانگهای، جامعه شهری شلوغی با گروههای مختلف و در حال رشد است و از خانوادههای بینالمللی و متخصصین جوان تشکیل شده است. بسیاری از آنها به خاطر سبک زندگی آرام و تلاش های فراوان برای ارائه امکانات مناسب فرهنگهای متفاوت ساکنان، به این منطقه جذب شدهاند.
پیاده راه گابی به صورت گردشگاهی برای عابر پیاده، بین بلوکهای ساختمانی به منظور بهبود کیفیت محیطی طراحی و اجرا گردید. سازنده های پروژه، گروهی از معمار منظر به طور عمده از چین، به نام گروه SWA بودند. گردشگاه قابلیت تبدیل به سامان دهندهای جهت خلق فضاهای بیشتری را دارد. موفقیت این پروژه میتواند الهام بخش مجریان و سازمانهای عمومی دیگر برای درک ارزش چنین فضاهای سازگار شهری باشد. پروژه نه تنها به نفع عموم است، بلکه ارزش واقعی املاک و مستغلات کل منطقه را افزایش میدهد. برخلاف روند معمول در شانگهای که در آن تعدادی از پارکهای کوچک به سرعت تغییر کاربری دادند و با برنامه های مورد نیاز توسعه خصوصی جایگزین شدند، این پروژه به عنوان یک مطالعه موردی موفق برای شهرهایی که به سرعت رو به نوسازی هستند، میتواند به عنوان الگو در نظر گرفته شود. برای برنامهریزی شهری آینده، تفکر تخصیص فضاهای باز عمومی در کنار بافت متراکم شهری در تجدید ساختار شهری، ایده و مسیرجدیدی است. شایان ذکر است، موفقیت پروژه انرژی زیادی به این منطقهء شانگهای آورده است.
راهبرد طراحی، ساختن گردشگاه عابر پیادهای امن، ممتد، چند منظوره، پایدار، سرگرم کننده و هیجان انگیز و برای تمام سنین است. راهبردها شامل لایه بندی و ادغام 5 مورد متمایز به شرح زیر است: زیرساخت های فرهنگی، سازگاری با محیط زیست، زندگی سالم، تفسیری از طبیعت، و طراحی خلاقانه. این ملاحظات، با اجرای فرم طراحی شده عملی شد، و محیط شهری پویایی ایجاد گردید.
فعالیت های موجود در گردشگاه هماهنگ با فعالیتهای فضای باز است و کاربری اصلی با توجه به فرم خطی محدوده و نیازهای ساکنین، پیاده راه است. گردشگاه عمومی با بیش از 700 متر طول و 50 تا 80 متر عرض، در مسیرش سه بلوک مجزا را در بر می گیرد. پارکها، پیاده راه را به همسایگیهای مجاور متصل میکند. در حقیقت نوعی طبیعت شهری که قبلا وجود نداشت را به وجودمی آوردند. سایت خطی به 3 بلوک مجزا تقسیم میشود که توسط دو خیابان محلی شمالی-جنوبی از هم جدا شدهاند. پیادهراه در کنار برجهای مسکونی و تجاری است، با برنامه توسعه برجهای بلند مسکونی که بین 15 تا 28 طبقه هستند و 2 طبقه هم کاربری تجاری در زیرزمین دارند، پروژه با نسبت فضای باز بیش از 60 درصد ساخته شد.
با نگاهی اجمالی به مرکز تفرجگاه، طراحی لایهای از گل و بوته ها، نیمکت پلی کربنات، مرکزی تعاملی دارد و فضاهایی برای فعالیتهای انعطاف پذیر اجتماعی را گسترش میدهد. تفرجگاه عمومی به محل تجمع روزانه و فعالیتهای اجتماعی، تبدیل شده است. مردم فعالیتهای معمول و منفعلی را روزانه تماشا و در آنها شرکت میکنند. شاید بیشترین جنبه متعجب کننده تفرجگاه توانایی ترکیب زبان طراحی قوی با نیازهای روزمره مردم در فضای باز است.
معمار با طراحی سه فرم حجمی غیر منتظم یا همان فولیها در محدوده، موجب خلق فضاهای روباز متنوعی در پیاده راه شد. و فضای باز را در نقاط مهم و اصلی فعال میکنند مانند: کافی شاپ ، رستوران ، فروشگاه کتاب . حجم های نا منظم در فرم، مصالح و طراحی به صورت هماهنگی اجرا شدند و به بیان هویت کلی گردشگاه پیاده کمک میکنند.
ایجاد پیاده راهی در جهت ارتقاء سطح سلامت و رفاه از اولین ملاحظات پروژه بود. با حدود 17000 ساکن، فضاهای عمومی برای فعالیتهای ورزشی در فضای باز، تعامل اجتماعی و فعالیتهای مرتبط با آن، ورزش و تمرینهای ورزشی کاهنده استرس مانند نرمش های رزمی تای چی (Tai-Chi)، مطالعه کردن، غذا خوردن و تماشا کردن و در حقیقت فضاهای باز انعطاف پذیر تفریحی طراحی گردید. افراد در آخر هفته ها میتوانند در رویدادهای اجتماعی شرکت کنند. کودکان فعالیتهای هیجانی و دوچرخه سواری داشته باشند و خانوادهها در فعالیتهای تفریحی و مشارکتی با هم اوقات خود را بگذرانند.
پیادهراه با فضای سبز ترکیب شده است؛ کاشت گیاهان به صورت متنوع و در هم با رنگهای تند و گیرا و متنوع جهتگیری خطی پیاده راه را تقویت کرده و سطوح پر و خالی وسیعی فراهم کرده است که از آن برای جمع آوری روان آبها و پالایش بهره میبرند. کل مسیرهای حرکتی فقط برای عبور عابر پیاده است. در کنار معبر سبز پیاده، خیابانی برای عبور خودروها قرار دارد. در بخشهایی از پروژه امکان دوچرخه سواری وجود دارد.
تغییر سطوح در گردشگاه پیاده با الگوبرداری از عناصر سنتی به عنوان عامل انتقالی بین مسیر پیاده اصلی و فضاهای جمعی عمل میکند. شیب کلی زمین برای جمع آوری آب باران و روانابها، به سمت جویهای باریکی پیش بینی شده است. پلهای عابر پیاده بر روی آبروها و تالابهای گیاهی اجرا شدهاند تا روان آبهای ناشی از بارندگی را تصفیه و زیستگاههای اکولوژیکی شهری را تقویت کنند.
توسعه پایدار اشکال گوناگونی دارد. توسعه پایدار تفرجگاه، با در نظر گرفتن پتانسیل این قطعه زمین بزرگ برای تقویت فضای سبز شهری و در نتیجه کاهش اثر گرمای این محدوده جزیره مانند شهری است. مرکز این پیادهراه محلی دنج و آرام در وسط شلوغیهای شهری ایجاد کرده است. بدون این معبر سبز، محدوده فقط یک لبه سخت شهری بود.
کمبود طبیعت برای کودکان ساکن در مناطقی که با سرعت شهرنشین شده اند، رو به افزایش است. این اختلال و کمبود در دوران کودکی بسیار با اهمیت است. بچهها در محیطی محدود رشد مییابند و حتی نسبت به محیط طبیعی اطراف آنها بیتوجهیهایی صورت گرفته است (به عنوان مثال هیچ دقت و توجهی به چشم انداز طبیعی که آنها میبینند نمیشود). در حقیقت در کنار مجتمعهای مسکونی بدون حیاط، بودن فضایی برای تفرج و بازی کودکان مهم مینماید. جدا از این گردشگاه پیاده به عنوان خنک کننده طبیعی محسوب میشود و اثر حرارت جزیرهای شهر را کاهش میدهد.
از ویژگی شاخص آب در پروژه، ترکیب آبشارهای کوچک آب با سنگفرش کاشیهای شیشه ای در رنگ های سبز متنوع و انتقال از نور به تاریکی است. این نشانهء شاخص به عنوان نماد اثر بستر جریان زودگذر است. آب در پروژه جدا از جنبه بصری با تبخیر سطحی و افزایش رطوبت در منطقه به خنکی هوا نیز کمک می کند.
کاشت درختها در تفرجگاه، و به دنبال آن توانایی جدا کردن دی اکسید کربن در تعدیل هوا و پاکسازی آن تاثیر بسیاری دارد. در حالی که ارزش زیست محیطی نهفته در درختها همراه با آب از شرایط نامطلوب محیطی مانند آلودگی هوا و خاک محافظت میکند. با ترکیب آبروها و بوتهها و پوشش گیاهی سرسبز، تفرجگاه “طبیعت” را به پارک میآورد. این راهکار جریان سریع آب را معتدل میکند و ضمن اینکه به احیا محیط زیست کمک میکند. همچنین میتواند به عنوان زیستگاه حیات وحش شهری برای پرندگان، حشرات و دوزیستان محسوب شود. به عنوان ابتکاری زیست محیطی، ترکیب فرآیندهای طبیعی با طراحی تفرجگاه، نمونهای آموزشی برای جامعه خواهد بود.
بیش از 1100 درخت در پیاده راه کاشته شد که به تنهایی قادر به جذب 5465 تن دی اکسید کربن در هر سال است. این میزان برابر با دی اکسید کربن تولید شده توسط 1100 خودرو در دو ماه است.
گیاهان گویی در حال رقص هستند و با رنگهای تند و گیرا، بافت متنوع و مقیاس گوناگون با هم ترکیب شدهاند. تاج درختهای بههم پیوسته در مسیر پیادهراه سایه مورد نیاز را در تابستانهای گرم تامین میکند و در همان حال اثر گرمای شهری ایجاد شده بین مجتمع ها را کاهش میدهد. سایهء تاج پوشش درختها، همراه با تبخیر سطحی، دمای محیط را بین 5 تا 10درجه بیواسطه، کاهش میدهد. در طرح کاشت گیاهان، از گونههای گیاهی متنوعی با اهداف متفاوت استفاده شده است. به عنوان مثال تاج درخت کافور سایه مورد نیاز را در همه فصول تامین میکند و درخت گیلاس خزان پذیر، فصلها را به نمایش میگذارد. سایر درختها با هدف تقویت فضای سبز شهری و کاهش دما کاشته شدند؛ از جمله: درخت های ژینکو بیلوبا، کافور، توسکا، صمغ آمریکایی، آکاسیا و زیتون معطر. همچنین ویژگیهای فصلی، مقیاسهای متفاوت گونههای گیاهی و تنوع زیستی در انتخاب درختها در نظر گرفته شد.
مصالح کف پیاده راه از سنگ و چوب میباشد. سنگها به صورت تختههای باریک و بلند اجرا شدهاند و نوعی کف سازی سنتی در چین را تداعی میکنند. در بخشهایی از کفسازی، آجرهای سقف بامها که با خاک رس باستانی ساخته شدند، الهام بخش طراحی سیستم پوشش متخلخل در پیاده راه تفرجگاه بودند. سیستم سنگفرش با انتزاع از زیبایی لایههای سفال، هموار جز الگوهای ممتاز به شمار می رود. ضمن اینکه در جذب آب و به رفت و آمد عابر پیاده و پرداختن به برنامههای استفاده چند منظوره کمک می کند.
مصالح نیمکتها از چوب و فلز و پلی کربنات شفاف ساخته شده است. ساخت نیمکتهای درجا با کفپوشهای چوبی که در سطوح عمودی افزایش یافتهاند و سکوهای نشستن بزرگ مقیاسی ایجاد کردند. این سکوها به موانعی برای آبروهای کاشی نیز تبدیل شدند. روی سطوح سقف حجمهای فولی معمارانه از شیشه، چوب و فلز به کار گرفته شدند. کف آبروها و فوارهها با کاشی به رنگ سبز و آبی پوشش داده شد. پلها با تیرهای کفپوش چوبی پوشیده شد و حسی از عناصر ارگانیک و طبیعی را به بیننده القا میکند. الگوهای کفسازی به طور هماهنگی با باغچههای کاشت درختها، سنگ ریزههای پنهان در سیستمهای زهکشی، نیمکت ها و فضاهای سبز درهم آمیختند. لبههای تفکیک کننده سطوح نرم از سخت به طور معمول تبدیل به فضای نشستن گردیدهاند.
نیمکت قرمز پلی کربنات شفاف به شکل حلقهای هم مرکز با میدان مرکزی گردشگاه جلوه گری میکند. سطح نیمکت یک متر عرض دارد و برای نشستن، ایستادن و یا لم دادن و خزیدن بسیار انعطاف پذیر است. نیمکت از درون روشن شده و در هنگام غروب نیمه تاریک شدن هوا، دید بصری جذابی دارد و استفادهکنندگانی را که دنبال بیشتر نمودن ساعات عصر خود باشند، جذب میکند. از چراغ های روشنایی پایه بلند و کوتاه برای روشنایی پیاده راه و فضاهای سبز استفاده شده است. درختها و نیمکتهای پلی کربنات نیز با چراغ نورپردازی شدهاند. از سطل زباله، تابلوهای راهنما، کیوسکهای خرده فروشی در مکانهای مورد نیاز استفاده شده است. رستوران های روباز در مسیر خطی پیش بینی شده است و میز و صندلی های غذاخوری در زیر سایه درخت ها و در مجاورت آب چیده شدهاند. در مسیر آبروها و حوضچهها فواره ها اجرا شدهاند.
از ویژگیهای طراحی گردشگاه، به کاربردن خلاقانه مصالح، برای سیاحت در فضای باز مانند صندلی های نشستن، کیوسکهای خرده فروشی و فوارهها می باشد. مجموعه دارای سیستمی خلاق و ابتکاری از بهکارگیری نیمکتهای پلی کربنات شفاف بسیار کاربردی، بادوام و هنری است. نیمکتها با فوارههای مجاور، حجمی مجسمه وار و نورانی را میسازد و مردم را به شرکت در رویدادهای اجتماعی در شب های خنک تابستان جذب میکند. همچنین باجه های خرده فروشی به صورت حجمهای معمارانه ای که هویت منحصر به فردی از طریق شکل، عملکرد و مصالح خود دارند، ساخته شد.
عناصر عملکردی مانند پلهای عابر پیاده با هندسه سنگفرش ریتمیک، و تیرپوشهای افقی و ویژگیهای شیشهای آب با هم هماهنگ شدند و هویتی منحصر به فرد برای ورودی غربی تفرجگاه ایجاد نمودند. جزئیات ویژگیهای شاخص آب تفرجگاه، با حالت بازتاب پذیری آب در برابر سطوح عمودی و افقی کاشیهای شیشه ای، بازی میکند. حتی با حوضچههای خالی آب و فوارههای خاموش، سرچشمهها و آبروها کیفیت مجسمهواری دارند و بهره بصری زیبایی عرضه میکنند. فوارههای با شکوه کاشیکاری، به حق در نوع خودش شبیه مجسمه است. هندسه طرح با بهکاربردن کاشیهای موزاییک کاری در ترکیب با درختهای بلند زیبایی خاصی دارد و ضمن اینکه کاشت درختان امکان تنفس برای بافت شهری مجتمع اطرافش را فراهم میکند. در کل مجموعه عناصر مدرن و سنتی در طراحی با هم هماهنگ و ترکیب شدهاند.
منبع: landezine
تحریریه پویانو| غفاری