میدان قدیمی مرکز تجاری، ناتینگهام / معمار منظر Gustafson Porter
گوستافسون پورتر: میدان تجاری قدیمی ناتینگهام، یکی از قدیمیترین میدانهای عمومی در انگلستان با 800 سال سابقه تاریخی به عنوان مرکز تجاری است. با مساحت 11500 متر مربع، دومین میدان بزرگ بعد از میدان ترافالگار بشمار میرود. میدان توسط گوستافسون پورتر بین سال های 2005 تا 2007 دوباره بازسازی شد، معماری و بازسازی شامل تغییر طرح میدان قبلی، اثر معمار، تی. سی. هاویت (T.C.Howitt) و ساختمان شورای شهر میشود.
معمار منظر: گوستافسون پورتر (Gustafson Porter Landscape Architecture)
کارفرما: شورای شهر ناتینگهام
موقعیت: ناتینگهام، انگستان
مهندسین : شرکت آروپ و همکاران ( Ove Arup & Partners Ltd)
نقشه برداران کمی: دیویس لنگدان LLP (Davis Langdon LLP)
نورپرداز: ایپیرز و همکاران (Speirs & Major Associates)
مطالعات طراحی شهری : شرکت اسپیس سینتکس (Space Syntax Ltd)
مشاور نگهداری: ژول رنفرو همکاران (Jules Renfrew Associates)
پیمانکار اصلی: شرکت مهندسی عمران بالفور بیتی (Balfour Beatty Civil Engineering Ltd)
متخصص آب : شرکت OCMIS
زمان تکمیل و افتتاح پروزه : 18 ماه (اکتبر 2005 – مارس 2007)
هزینه پروژه : 8.8 میلیون دلار
طراحی ساختمان و میدان در سال 1929 انجام شده بود و طراحی میدان در سال 1994 مجدد انجام گرفت.
برای دستیابی به جایگاه یکی از هشت شهر مهم و اصلی بریتانیا در سال 2001، بسیاری از مردم احساس میکردند که این میدان، آرزوها و جاهطلبیهای ناتینگهام را منعکس نمیکند، اما اگر میدان دوباره توسعه یابد میتواند به عنوان عاملی برای تسریع بخشیدن به تغییرات بزرگتر شود. امکان دسترسی برای معلولین، ضرورت مهمی برای میدان بود، در طرح ساماندهی رسمی قبلی که تعداد زیادی پلههای مختلف و دیوارهای کوتاه داشت، تجدید نظر شد. همچنین طرح قبلی، قابلیتهای شهر را برای رویدادهای اجتماعی و فرهنگی، به خطر میانداخت و نیز فقدان روشنایی مناسب فضای ناخوشایندی در شب ایجاد میکرد.
در سال 2004، سازمان توسعه شهری، مسابقه طراحی بین المللی را ترتیب داد. به طور خلاصه مسابقه به شرح زیر بود: تهیه طرحی با کیفیت بالا برای همه افراد جامعه، استفاده از مصالح با کیفیت بالا، ارائه جدیدی برای نمایش آب، معرفی محوطه سازی نرم، یکپارچه نمودن مبلمان شهری، خلق فضاهای نمایشی انعطاف پذیر، ایجاد فضای مکث برای شهروندان، تشویق به استفادهء فضا در 24 ساعت شبانه روز، قابلیت برگزاری فعالیتهای دورهای برای گستردن در فضا، و جذب عابرین پیاده به کمک مزایای طراحی. همچنین باید حس مکان، تقویت کیفیتهای متمایز و ممتاز، شخصیت و هویت شهر ناتینگهام در طراحی لحاظ میگردید.
شش داوطلب به طور خیلی کوتاه لیست شده بودند که گوستافسون پورتر هم در بین آنها بود. در نهایت، طرح گوستافسون پورتر برای ساخت فضای عمومی توسعه یافت. فرایند مسابقه در نمایشگاهی در شورای شهر، مراکز خرید و سیستم رایگیری آنلاین برگزار گردید. به اتفاق آرای هیات داوران طراح و مشهوری، طرح نهایی، طرح گوستافسون پورتر، انتخاب شد.
مطالعات فعالیتهای عابرپیاده و فضاهای عمومی شهری به کار گماشته شدند. مطالعات نشان داد که 78 درصد مردمی که از این فضا رد میشوند، به دلیل وجود نیم دیوارها و پلههای بسیار از مرکز فضای میدان عبور نمیکنند. یکی از اهداف طراحی، تقویت ارتباط میدان با مراکز خرید شلوغ و جدارههای فرهنگی میدان بود. مقصود، خلق فضایی بود که وقتی میدان شلوغ است همچنان آرامش داشته باشد و وقتی میدان خالی است سرزنده باشد.
طراحی جدید، توپوگرافی طبیعی و ارگانیک میدان اولیه زمان قرون وسطی را در طراحی در نظر گرفت و آبشارهای موجود با شیب تدریجی و آهستهء ساخته شدند، تا هم برای زهکشی و هم افرادی که از ویلچر استفاده میکنند، مناسب باشند. مصالح عمده، سنگ گرانیت با طول عمر و دوام بالایی است که منعکس کننده اهمیت فضا میباشد. بسیاری از میدان های عمومی بریتانیا با عبور و مرور جادهای، علائم عمومی و مبلمان شهری مشخص شدهاند. اما این میدان به کمک طراحان شهری، به سبک طراحی های معاصر و مدرن، بدون نظم و آزاد پیاده شد.
برای اینکه مصالح در گذر زمان از بین نروند، مصالحی با بافتی سازگار و سخت طراحی و انتخاب شدند. میدان تجاری مرکزی با سطوح بزرگ و روشنی از سنگ گرانیت ضد لغزش از کشور پرتغال اجرا شد. سنگها به نام سنگ پرتغالی مجلس شورای معروف هستند. وسایل نقلیه میتواند در رویدادهای موقتی، حمل کالا به مراکز تجاری و رساندن تجهیزات مورد نیاز عملکردهای گوناگون از کفسازی عبور کنند. تراسهای جدید، فضاهای نشستن بیشتری را نسبت به قبل فراهم میکنند. تراسها از بلوکهای گرانیت به رنگ: خاکستری، سیاه، سفید و قهوهای روشن ساخته شدهاند. رنگ سنگ کفسازی میدان، منعکس کنندهء رنگ سنگهای بکار رفته در نمای ساختمان های اطراف میدان هستند و همچنین تغییر سطوح را مشخص میکنند. کاهش تدریجی فرم لبههای سنگها، نیکمتهای ردیفی میسازند، در حالیکه بقیه سنگها برای تعریف لبهء باغچهها هستند.
کاشت گیاهان حس صمیمیت در فضا ایجاد میکند. طرح کاشت خطی باغچهها، صف بلند ایستگاه تراموای شهری و فعالیتهای بلوار لانگ رو (Long Row) را از میدان جدا میکند. باغچهها به کمک جعبههای پرچینی و به فرم خطی طراحی و با 4000 پیاز گلهای رنگارنگ چندساله و 800 درختچه پر شدند. باغچهها قابهای زندهای برای میدان به ارمغان میآورند که تغییرات دایمی فصلها را نشان میدهند. همچنین باغچهها، برای تطبیق با طرح کاشت موقتی، توسط تیم ناتینگهام این بلوم (Nottingham in Bloom) طراحی شدند. کاشت ردیف خطی و رسمی درختهای جینکو بیلوبا در طول فعالیت خیابان لانگرو موقعیت آن را به عنوان فضای تفرجگاهی تقویت میکند. درختهای جینکو شاخههای جسور و باز، فرمی متمایز، و برگهای سبز روشن به شکل بادبزن دارند که در پاییز به رنگ زرد روشن درمیآیند. با پیاده روی جنوبی به سمت انگل رو (Angel Row)، به خیابان بلوط پالوستریس یا بلوط پین می رسیم. برگ درختهای بلوط در پاییز به رنگ قرمز یا قهوهای میگراید که یادآور بسیاری از نماهای آجری ساختمانهای اطراف میدان است، که در قرن نوزدهم ساخته شدهاند.
4400 متر مربع نمایش آب، از جمله: آبنما منعکس کننده، آبشار 1.8 متری ، جوی ها، 53 عدد فواره و قاب، دور هم چیده شده اند و چهار تراس شکل میدهند. وقتی که زمین به منظور فضای تماشای موقتی یا سن نمایش بکار برود، عناصر نمایش آب میتوانند خاموش گردنند. در شب فضای نمایش آب به منظور ایجاد موج و درخشش با فیبر نوری روشن میشوند. فیبرهای نوری اختصاصی برای هر فواره، هنرمندانه طراحی شدهاند. بلوار لانگرو با پایه چراغهای روشنایی هوایی به نام فانوس محاصره و روشن میشود. کف میدان با مجموعهای از چراغهای بالا تاب دفنی، نورپردازی و آراسته شده است. برای اطمینان از اینکه میدان امن و جذاب دیده شود، در سمت جنوب میدان، رفلکتورها در چهار پایه پروژکتور، روشنایی غیرمستقیم به پس زمینه می تابانند. در مواقعی که میدان تبدیل به فضایی برای اجرای رویدادی تماشایی میگردد، قابلیت افزودن نورآرایی موقت و بنرها وجود دارد.
خلق میدان جدیدی، که با کیفیت فضاهای عمومی اروپایی، مانند میدانهای مشهور پاریس برابری کند، از اهداف طراحی است. وقتی این اطمینان برای مردم وجود دارد که منابع بر مدیریت و نگهداری متمرکز شدهاند، حس غرور ملی در ناتینگهام ایجاد میشود. در هر شرایطی، گوستافسون پورتر تلاش میکند که طراحی زیبا و ابتکاری خلق کند. وقتی با فضای عمومی با اهمیتی، سر و کار داریم، قصد طراحی و اجرای خوب، خودش را نشان میدهد. در حقیقت مقصود طرحی، الهام بخش و تجربهای به یاد ماندنی برای مردم است. اگر طراحی و اجرای فضا اینگونه باشد متعاقب آن احساس رفاه اجتماعی بوجود می آید. در ناتینگهام میدان به نشانهء شهری مهمی تبدیل شده است که مردم سراسر کشور را جذب میکند و به عنوان عاملی برای سرعت بخشیدن به بازسازی مداوم ناتینگهام تبدیل شده است.
بیش از یک دهه از زمان اتمام پروژه میگذرد، واضح است که طراحی به همه نیازهای درخواستی پاسخ داده است. از زمان افتتاح در شانزدهم مارس تا کنون، میدان جدید میزبان برخی از بزرگترین و بهترین رویدادهایی بوده که تا به حال در میدان برگزار شده است. از جمله این رویدادها: برگزاری کنسرتهای رایگان، نمایش آتش بازی، نمایشگاه مواد غذایی عالی و بازار گل و لامپ میباشند. رویدادهای برنامهدار گوناگونی، مانند: رویدادهای ورزشی، نمایشهای نظامی، انواع بازارها و کمپین های بهداشت عمومی، میدان یخ بازی و صخره نوردی تماشایی یخ در هفتههای قبل از کریسمس در میدان برگزار شدهاند. تاثیر روز افزون میدان جدید لحظه به لحظه است و در حال حاضر به فضای پر کاربردی برای اواسط روز و سر شب تبدیل شده است. علاوه بر این یکی از جاذبههای جذاب و محبوب برای گردشگران در تعطیلات آخر هفته است. رئیس شورای شهر بیان کرده که میدان فراتر از انتظارات است و نظر افکار عمومی محلی مثبت میباشد.
بودجه آماده سازی و ساخت 6.5 میلیون دلار بود که بوسیله برگزاری مناقصه OJEU ، شرکت مهندسین عمران با هفتمین ویرایش قرارداد، به عنوان پیمانکار انتخاب شد. هزینه طرح به کمک سازمان توسعه شرق میدلندز، شرکت ناتینگهام گریتر دفتردولت میدلندز شرقی و کمیسیون اروپا تامین شد.
استیو هانت، شورای شهر ناتینگهام می گوید : ” پروژه به خوبی از سوی شهروندان ناتینگهام پذیرفته شده و به فضای بسیار خوبی برای برگزاری رویدادها تبدیل شده است و فضای خوبی برای نشستن به قصد استراحت و ملاقات است. از زمان افتتاح تبدیل به مرکز فعالیت شلوغی در طول شبانه روز شده است. و با طراحی جدید به نحو کارآمدی مسایل و مشکلات قبلی و رفتارهای ضد اجتماعی حذف شدهاند.
منبع: landezine
تحریریه پویانو | غفاری