معماری و طراحی داخلی موزه جنگ جهانی

معمار: Studio Architektoniczne Kwadrat

موقعیت: گدانسک، لهستان

مساحت: 57386 مترمربع

سال: 2017

موزه چنگ جهانی دوم در قطعه زمینی در میدان ولادیسلاو بارتوزوسکی در نزدیکی مرکز شهر ساخته شده‌است. این بنا در فضای معماری سمبلیکی واقع شده که علاوه بر آن فضایی پر از خاطره نیز هست، 200 متر از دفتر تاریخی پست لهستان در گدانسک و 3 کیلومتر از شبه جزیره وسترپلات – که هر دو در سپتامبر 1939 مورد حمله قرار گرفتند- فاصله دارد.

زمین 1700  مترمربعی که به پروژه اختصاص یافته از سمت غرب به کانال رادونیا می‌رسد، در حالی که ضلع جنوبی آن رو به منظر وسیعی از رود موتاوا گشوده می‌شود. امروز این قسمت‌ها حومه گدانسک قدیم محسوب می‌شوند اما به زودی تبدیل به هسته مقطع مدرن شهر می‌گردند.

داوران مسابقه طراحی معماری این موزه آن را به صورت «نمادی جدید از گدانسک»، «یک آیکون جدیدی» و «طراحی مجسمه‌وار» توصیف کرده‌اند. دانیل لیبسکیند، رییس داوران و یکی از بلندآوازه ترین معماران جهان، طراح موزه یهودیت برلین، انتخاب این پروژه را اینگونه استدلال می‌کند: «پروژه منتخب با استفاده از زبان معماری، ترازدی گذشته و سرزندگی حال را توصیف می‌کند و افق‌های آینده را می‌گشاید. فرم برخیزنده  و پویا در عین آن که یک جهتگیری وسیع و تماشایی به این شهر تاریخی و آینده آن می‌بخشد، نمادی از موزه درونش است. این ساختمان با بازتاب خط آسمان منحصربفرد شهر گدانسک با جرثقیل‌های کشتی‌سازی و برج‌های کلیساهایش، فضاهای شهری، مقیاس‌ها، مصالح و رنگ‌های سنتی شهر را از طریق موزه‌ای در قرن 21 با هم پیوند می‌دهد.»

شرکت معماری Kwadrat ، پروژه خود را طرحی صامت می‌دانند که هدفش بیدار کردن احساسات قوی و تاملات عمیق بوده‌است. تقسیم فضایی موزه به سه قسمت، نمادی از رابطه میان گذشته، حال و آینده دوران جنگ است: گذشته در طبقات زیرزمین ساختمان مخفی است، حال در فضای باز اطراف ساختمان تجلی می‌یابد و آینده به شکل بیرون آمدگی رو به بالای ساختمان بیان شده و دارای سکویی برای تماشای منظر نیز می‌باشد.

زیربنای ساختمان 23 هزار مترمربع است که فضای در نظر گرفته شده برای نمایشگاه دائمی حدود 500 مترمربع از آن را به خود اختصاص می‌دهد. این نمایشگاه مدرن‌ترین روش‌ها را برای به نمایش گذاشتن جنگ جهانی دوم از دیدگاه دیپلماسی‌های قدرتمند به کار می‌برد، ولی ابتدا از دریچه سرنوشت مردم عادی این کار را انجام می‌دهد. این تنها به تجارب مردم لهستان محدود نمی‌شود، بلکه سرگذشت مردم سایر ملل نیز مطرح می‌گردد. جدای از فضای نمایشگاه اصلی، 1000 مترمربع به نمایشگاه‌های موقتی اختصاص یافته‌است. ماموریت این موزه علاوه بر این استفاده بعنوان مرکز آموزش، فرهنگ و تحقیقات نیز می‌باشد.

بیانیه استودیو Kwadrat

«با ورود به مسابقه موزه جنگ جهانی دوم در گدانسک ما علاوه بر تعامل با محیط و عملکرد بسیار پیچیده پروژه، کاملا از مسائلی که ممکن بود در طول فرآیند طراحی پیش آید آگاه بودیم.

ما بایستی برای تطبیق با قسمت تاریخی شهر، و خلق فرمی که بتواند همزمان نمادی برای خودش باشد، سازشی میان فرم و یادواره بودن اثر برقرار می‌کردیم و مراقب تهاجم و خشونت ]در معنی[ اثر نیز بودیم. توقع ما از معماری به جای بیان تراژدی جنگ جهانی دوم، یک اشاره ظریف به آن بود. این گونه بود که ایده فرم پویا و رسا بوجود آمد تا پوسته درام و سمبلیکی که توسط جنگ ایجاد شده بود و تمام جهان را در بر گرفته‌بود، از هم بگسلد. طراحی فرم توسط یک معنی عینی بایستی تعریف نشده باشد، تا از دیدگاه‌های متعدد توسط هر بازدیدکننده منحصرا کشف و تعبیر شود.

طبق فرآیند طراحی، ما توافق نمودیم که بیشتر فضای سایت را به شکل فضای باز عمومی طراحی نماییم و به همین دلیل برخی از قسمت‌های نمایشگاه را به زیرزمین انتقال دادیم. ورود به طبقات زیرزمین فرآیند یک مقدمه‌چینی حسی است: با آغاز از بی‌علاقگی و بی‌تفاوتی و اولویت مسائل شخصی، تا ایجاد تعلیق و خالی کردن ذهن از مسائل زندگی روزمره، و در نهایت احساس کردن ترس و وحشت و حتی رنج ]مردم[ در ارتباط قوی با نمایشگاه رقم می‌خورد. قسمت زیرزمین نمایشگاه مسیری برای عبور در میان جهنم جنگ و تجربه سفر در زمان است. «بازگشت به واقعیت» از طبقه همکف و فضای باز عمومی اطراف موزه آغاز می‌شود، فضایی برای تامل و جمع‌بندی تجارب فضای زیرزمین. ولی این انتهای راه نیست، چرا که گذشته بوجود آورنده آینده است، بنابراین همانطور که بازدیدکننده از برج به نقاط بالایی آن صعود می‌کند، امید و آزادی را احساس می‌کند و وجوه جوان و پیر شهر گدانسک را مشاهده می‌کند. و این مشاهده همزمان با در سر داشتن اندیشه گذشته‌ای است که به تازگی تجربه نموده‌است.»

گردآوری و ترجمه تحریریه پویانو/فاطمه زنگی

منبع: archdaily