مبانی نظریه رنگ ها : رنگ ها برای جلوه‌ای زیبا داشتن مهم هستند حال چه آن لباسی باشد که می‌پوشید یا کنفرانسی باشد که قرار است در سرکار ارائه دهید. اما همه افراد به طور غریزی نمی‌دانند که فرضا نارنجی و آبی یک ترکیب رنگ عالی است. اگر به قضاوت و انتخاب خود اعتماد ندارید مبانی نظریه رنگ را یاد بگیرید و از آن استفاده کنید تا همیشه رنگ‌های مناسبی را انتخاب کنید.

آموختن چرخه رنگ در مبانی نظریه رنگ ها

این ساده ترین چرخه رنگ است که شما را در انتخاب رنگ ها راهنمایی می‌کند. احتمالا آن را در کتاب های مدرسه دیده باشید اما در این جا مرور سریعی بر چیزهایی که شاید فراموش کرده باشید داریم.

قرمز، آبی و زرد رنگ‌های اصلی هستند. زمانی که شما قرمز و زرد را ترکیب کنید به رنگ نارنجی می‌رسید و با ترکیب آبی و زرد به سبز و با ترکیب قرمز و آبی به رنگ بنفش می‌رسید. از این رو نارنجی، سبز، بنفش رنگ های ثانویه نامیده می‌شوند. رنگ های دسته سوم نظیر قرمز مایل به قهوه‌ای و بنفش-آبی با ترکیب یک رنگ اصلی و رنگ ثانویه ساخته می‌شوند.

همه رنگ ها دارای تینت(حالت روشن) و شید(حالت تیره) هستند

حالت روشن یک رنگ زمانی به دست می‌آید که با رنگ سفید مخلوط شود. سایه یا شید یک رنگ نیز زمانی که آن را با رنگ سیاه مخلوط کنید به دست می‌آید. اما به طور کلی نیاز نیست که در مورد طرح های رنگی اولیه نگران سایه روشن‌ها باشید.

با توجه به تئوری رنگ، در ترکیب‌های رنگی هماهنگ از دو رنگ روبروی یکدیگر بر روی چرخه رنگ، هر سه رنگ که فاصله یکسانی از همدیگر روی چرخه رنگ دارند و تشکیل یک مثلث می‌دهند یا هر چهار رنگی که یک مستطیل(در واقع دو جفت رنگ مخالف یکدیگر) را تشکیل می‌دهند استفاده می‌شود.

ترکیب رنگی هماهنگ یا جفت هم طرح های رنگی نیز نامیده می‌شوند گاهی اوقات اصطلاح «رنگ های هارمونی» نیز برای آن ها استفاده می شود. طرح های رنگی بدون در نظر گرفتن زاویه چرخش هارمونی و هماهنگ باقی می‌مانند.

در چرخه رنگ، تفکیک بندی دیگری نیز وجود دارد که لازم است آن را بدانید تا طرح های رنگی را بهتر متوجه شوید: رنگ های گرم و سرد. هر کدام کاربرد خاص خودشان را برای القای احساسات دارند.

رنگ های گرم انرژی و نشاط را به نمایش می‌گذارند که برای فضاهای شخصی بهترین رنگ است، درحالی که رنگ های سرد انتقال دهنده حس آرامش و صلح هستند و برای استفاده در فضای اداره بهتر است. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید خود چرخه رنگ را می‌توان به راحتی طوری تقسیم کرد که مشخص شود کدام رنگ ها سرد و کدام رنگ ها گرم هستند.

آموزش اصول اولیه طرح های رنگ

براساس چرخه رنگ، چند قاعده اساسی در مورد جفت کردن رنگ ها وجود دارد و آن ها در واقع بسیار ساده هستند.

 رنگ های مکمل در مبانی نظریه رنگ ها

هر دو رنگی هستند که روی چرخه رنگ روبروی هم قرار گرفته اند. برای مثال رنگ های آبی و نارنجی یا قرمز و زرد.

این ها کنتراست و تقابل زیادی ایجاد می‌کنند بنابراین از آن ها زمانی استفاده کنید که می‌خواهید چیزی را به شکل برجسته به نمایش درآورید. در حالت ایده آل، از یکی از رنگ‌های مکمل به عنوان پس زمینه و از رنگ دیگر به عنوان ضمیمه استفاده کنید.

به علاوه، می‌توانید از سایه روشن ها(تینت و شید رنگ) نیز در این جا استفاده کنید برای مثال رنگ ملایم و روشن تر آبی در برابر رنگ تیره تر نارنجی.

تقسیم رنگ های مکمل با استفاده از سه رنگ

در این طرح رنگی یک رنگ را انتخاب کنید و آن را با دو رنگ مجاور به رنگ مکمل خودش هماهنگ کنید. برای مثال، آبی، زرد-نارنجی و قرمز-نارنجی.

این طرح رنگی برای مبتدیان ایده ال هستند چرا که به ندرت احتمال دارد که شلوغ و درهم برهم شود. دلیلش این است که شما رنگ‌های متضادی را انتخاب کرده اید اما آن ها به اندازه رنگ‌های مکمل خیره کننده نیستند.

سه رنگ مشابه

رنگ های مشابه هر سه رنگی کنار همدیگر روی چرخه رنگ هستند. برای مثال نارنجی، زرد-نارنجی و زرد.

برای جلوگیری از ایجاد دکوراسیون شلوغ و نامتناسب هنگام استفاده از رنگ های مشابه، بهتر است حالت معمولی رنگ ها استفاده نکنید و به جای آن روی حالت روشن رنگ های مشابه تمرکز کنید.

نکته دیگر این است که از ترکیب رنگ های گرم و سرد در این طرح رنگی خودداری کنید.

رنگ های سه گانه

رنگ های سه گانه رنگ‌هایی هستند که چرخه رنگ را به سه قسمت مساوی تقسیم می‌کنند. برای مثال رنگ های قرمز، زرد و آبی.

طرح رنگی سه گانه نیز کنتراست بالایی دارد، اما متعادل تر از رنگ‌های مکمل هم است. ترفند این طرح رنگی این است که بگذارید یک رنگ غالب باشد و آن را با دو رنگ دیگر تزئین و تقویت کنید.

طرح رنگی چهارگانه

در طرح رنگ چهارگانه یا مکمل دوتایی از 4 رنگ در کنارهم استفاده می‌شود که دو به دو مکمل یکدیگر هستند. برای مثال، آبی و نارنجی با زرد و بنفش جفت می‌شوند. متعادل کردن این طرح رنگی سخت تر از همه است چرا که تنوع رنگی آن بیشتر از دیگر طرح هاست و اگر هر چهار رنگ را در مقادیر مساوی استفاده کنید طرح دکوراسیون شما ظاهری نامتعادل خواهد داشت، بنابراین یک رنگ را به عنوان رنگ غالب انتخاب کنید و بقیه را در مقادیر کم وارد کنید یا این که هر چهار رنگ را در طیف‌های ملایم انتخاب کنید. از استفاه از هر چهار رنگ در حالت خالص رنگی و در مقادیر مساوی خودداری کنید.

درک سیاه و سفید با مونوتون ها

بعد از این که اصول اولیه طرح های رنگی را دانستید، می‌توانید با تینت و شید رنگ‌ها یک گام جلوتر بردارید. همانطور که قبلا نیز بحث کردیم، تینت ها یا حالت روشن رنگ ها از اضافه کردن سفید به رنگ ها به دست می‌آید درحالی که شید یا حالت تیره رنگ ها از اضافه کردن رنگ سیاه به رنگ ها به وجود می‌آید و این همین طور ادامه دارد تا به سفید یا مشکی خالص برسد. جدای از تینت ها و شیدها، تن ها نیز وجود دارند که ترکیب یک رنگ با رنگ خاکستری به وجود می‌آیند.

رنگ های سیاه و سفید برای طرح های رنگی تک رنگ(monochromatic) استفاده می‌شود که به دو دسته مونوتن کروماتیک(رنگی) و مونوتن آکروماتیک(بی رنگ) تقسیم بندی می شوند.

طرح تک رنگ کروماتیک

طرح رنگ مونوتن کروماتیک شامل یک رنگ واحد و تغییرات آن از لحاظ تینت، شید و اشباع بودن است. برای مثال تمام طیف های قرمز رنگ را از روشن ترین حالت تا تیره ترین حالت مشاهده می کنید. اگر دکوراسیونی فقط شامل این رنگ ها بود آن وقت طرح آن تک رنگ است.

 استفاده از گونه های اشباع، تینت و سایه یک رنگ همیشه خوب است اما من در بیشتر مواقع توصیه می‌کنم که از طرح های رنگی کاملا تک رنگ اجتناب کنید چرا که احتمال دارد زیادی یکنواخت و کسل کننده شود ولی استفاده از آن در کنار سفید یا سیاه خالص کارآمد است.

طرح تک رنگ آکروماتیک

این نوعی طرح تک رنگ است که صرفا شامل رنگ‌های خنثی از محدوده مشکی تا سفید می‌شود. یک طرح مانند این می‌تواند کارآمد باشد اما ممکن است به سادگی خسته کننده شود.

 برای همین استفاده از یک رنگ روشن در طرح آکروماتیک برای جلوه و زیبایی آن می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.

استفاده از اپلیکیشن ها و پالت های رنگی پرطرفدار

اگرچه اصول ترکیبات رنگ اکنون دیگر برای شما روشن شده است اما بدین معنا نیست که همیشه باید آن قوانین را روی دیوار اتاق تان نصب کنید تا فراموش نکنید. راه‌های ساده تری نیز وجود دارد. برای مثال می‌توانید از وب سایت هایی که طراحان در آن پالت های رنگی پیشنهاد می‌دهند نظیر ColourLovers استفاده کنید. این پورتال طرح‌های رنگی پرطرفدار را نشان می‌دهد که می توانید ساده و سریع برای هر نیاز خود به کار ببرید.

هنگامی این روش کمک می‌کند که دارید از ابتدا شروع می‌کنید اما زمانی که یک رنگ را انتخاب کرده اید اما نیاز دارید تا بدانید چه رنگ های دیگری را می‌توانید در کنار آن بیاورید چه کار باید بکنید؟

اپلیکیشن اندروید SwatchMatic هر رنگی که دوربین تان به سمت آن اشاره کند بدون نیاز به عکس گرفتن شناسایی می‌کند و می‌گوید و با استفاده از اصول اولیه چرخه رنگ پیشنهاد می دهد که چه رنگ هایی ممکن است با آن هماهنگ باشد.

من اپلیکیشن مشابهی را برای آیفون پیدا نکردم اما ColorSnap هم گزینه خوبی است. شما نیاز دارید تا عکسی بگیرید و اپلیکیشن رنگ‌های مختلف درون آن را شناسایی می‌کند. سپس با انگشت یک ضربه می زنید و پالتی از رنگ های هماهنگ مربوط به کمپانی رنگ شروین ویلیامز که سازنده این اپلیکیشن است را مشاهده می‌کنید.

در نهایت می گوییم که همیشه نیاز نیست به چرخه رنگ تکیه کنید می‌توانید از طبیعت و دیگر عناصر و اشیاء خود الهام بگیرید. طبیعت نقطه شروع خوبی برای هارمونی رنگ هاست.

 در تصویر بالا، قرمز زرد و سبز بدون در نظر گرفتن این که آیا ترکیب شان متناسب با اصول تکنیکی هارمونی رنگ ها هست یا نه طرح هماهنگی ایجاد کرده اند.

مبانی نظریه رنگ ها را در زندگی روزمره خود پیاده کنید

اکنون شما پیش زمینه کلی در زمینه تئوری مبانی نظریه رنگ ها پیدا کرده اید اما این چه کاربردی برای زندگی رومزره تان دارد؟ اصولا، این مفاهیم شما را در پیدا کردن رنگ های مناسب، ست کردن لباس ها و زیبا کردن ظاهر اشیاء کمک می کند. برای مثال برخی از افراد دوست شیک پوش و خوش سلیقه هستند درحالی که برخی دیگر لباس هایی می پوشند که اصلا با یکدیگر هماهنگ نیست. از چرخه رنگ پرینت بگیرید و آن را روی درب کمد لباس خود بچسانید.

دفعه بعد که لباسی برداشتید می‌توانید به نمودار آن مراجعه کنید تا ببینید چه رنگ‌هایی در کمد شما به بهترین نحو مکمل آن لباس است و از اصول رنگ های سرد و گرم برای انتقال احساسی که می‌خواهید استفاده کنید.

البته، انتخاب بخشی از یادگیری مربوط به لباس پوشیدن هستند. در زیر نکته هایی در مورد نحوه استفاده رنگ ها در لباس ها را می بینید:

به عنوان یک قاعده کلی سرانگشتی در پوشش خود نباید بیش از سه رنگ داشته باشید.

از رنگ های ملایم متناسب با تن و رنگ پوست تان استفاده کنید.

رنگ های مختلف را در کنار پوست خود قرار دهید و یاد بگیرید که چه پالت های رنگی با رنگ پوست شما همخوانی دارد. به علاوه نظر دیگران را نیز بپرسید.

هرگز از لباس های مربوط به کریسمس مانند قرمز و سبز در کنار هم استفاده نکنید مگر این که نزدیک به زمان آن باشد. از کنار هم آوردن رنگ های خاکستری با رنگ های روشن نظیر زرد اجتناب کنید.

به همین ترتیب، نظریه رنگ ها می‌تواند شما را در اداره‌ای که قرار است با رزومه شکیل تر شغلی را در آن به چنگ آورید یا زیباتر کردن ارائه و اسلایدهای کنفرانس کمک کند. بازهم در این جا قاعده کلی سرانگشتی این است که خودتان را به سه رنگ یا کمتر محدود کنید. به علاوه باید چارت روانشناسی رنگ ها را نیز مشاهده کنید تا بدانید که رنگ‌های انتخابی شما انتقال کننده چه احساساتی هستند و به یاد داشته باشید از آن جایی که پروژه شما روی پروژکتور دیجیتال قرار می‌گیرد رنگ ها باید محتاط تر انتخاب شوند. برای مثال رنگ های روشن تر روی پروژکتور نمای بهتری دارند. رنگ هایی را باید انتخاب کنید که کنتراست بالایی با هم دارند. برای مثال یک رنگ تیره، یک رنگ روشن و یک رنگ ضمیمه انتخاب کنید که نه زیاد روشن و نه زیاد تیره باشد. بدین ترتیب شما می‌توانید تاریکی را روی روشنایی بکشید تا نوشته‌های صفحه پروژکتور آنقدر برای شما خوانا باشد که حتی از انتهای سالن و در حال قدم زدن نیز بتوانید آن را بخوانید.

البته مبانی نظریه رنگ ها زمانی که قصد رنگ کردن خانه خود یا هر شیء بزرگی را دارید فوق العاده مفید واقع می‌شود. وب سایت ها و افراد متخصص زیادی هستند که شما را در انتخاب درست رنگ ها کمک می‌کنند اما سه نکته زیر در همه زمان ها ارزش یادآوری دارند:

سه قانونی که همیشه باید در مبانی نظریه رنگ ها به خاطر بسپارید

• بیش از یک رنگ در یک دکوراسیون اتاق ممکن است خوب باشد اما در نظر داشته باشید که تعداد رنگ ها حداکثر باید سه تا باشند و اگر دو رنگ شاد و خیره کننده انتخاب کردید سومی را باید ملایم و خنثی انتخاب کنید تا برای چشم آزاردهنده نباشد.
• هنگام انتخاب رنگ ها ابتدا با انتخاب خیره کننده ترین رنگ‌ها کار خود را آغاز کنید و سپس دیگر رنگ ها را انتخاب کنید.
• نترسید! رنگ‌ها دائمی نیستند و همیشه می‌توانید آن ها را تغییر دهید

البته این ها، تنها استفاده های نظریه رنگ نیستند. رنگ ها و ترکیباتشان اغلب در زندگی ما کاربرد دارند و دانستن این اصول شما را در انتخاب طرح رنگی که نه تنها برای شما بلکه برای دیگران نیز زیبا باشد کمک می کند.

مبانی نظریه رنگ ها

تحریریه پویانو: سجادی