اگر با دنیای معماری کمی آشنایی داشته باشید، حتما نام لوکوربوزیه را شنیده اید. زیرا او به عنوان یکی از پیشگامان معماری مدرن شناخته شده و می توان از او به عنوان مهم ترین معمار قرن بیستم یاد کرد. لوکوربوزیه با رویکرد مدرنیستی خود نگرش به معماری را به طور اساسی و از ریشه تغییر داد و نه تنها در این زمینه، بلکه در طراحی و هنرهای زیبا نیز الهام بخش سبک ها و آثار بسیاری شد. او خود را با ساختمان های منحصر به فرد، نوآورانه و ساده در معماری شهری معرفی کرده و البته نباید تلاش های او در زمینه طراحی مبلمان را نیز فراموش کرد.

توصیف لوکوربوزیه تنها با چند جمله و کلمه کار بسیار دشواری است، اما می توان خطوط ساده و قدرتمند او را به عنوان عنصر اصلی آثارش معرفی کرد، البته این ویژگی ها، عناصر اصلی تشکیل دهنده آثار تئوری این هنرمند و معمار نیز به شمار می روند. در این مطلب به برخی از آثار لوکوربوزیه، این هنرمند سوئیسی- فرانسوی که در سال 1965 درگذشت، اشاره شده و با او که تاثیر به سزایی در دنیای معماری داشته است بیشتر آشنا خواهیم شد. با پویانو همراه باشید:

• ویلای ساووی (پواسی: 1928-1931)

اگر بخواهیم در مورد لوکوربوزیه صحبت کنیم به هیچ عنوان نمی توانیم از ویلای ساووی که از آثار مطرح او به شمار می رود به راحتی عبور کنیم. این ویلا که یکی از مهم ترین و قابل توجه ترین آثار این معمار به شمار می رود، به عنوان یکی از سنگ بناهای تاریخ معماری نیز شناخته می شود. این بنا که یکی از اولین آثار لوکوربوزیه بوده و بعد ها به عنوان اولین نمونه از مجموعه ویلاهای سفید شناخته شد، بر اساس سفارشی از طرف خانواده ثروتمند و مشهور ساووی به این معمار، ساخته شد.

انگیزه اصلی این خانواده از این سفارش، داشتن ویلایی برای فرار کردن از استرس ها و شلوغی های زندگی شهری در آخر هفته ها بود. زمین این ویلا در منطقه پواسی در حومه شهر پاریس قرار داشت. لوکوربوزیه این معجزه معماری مدرن زیبا و سفید را که بعد ها به شکل نمادی در دنیای معماری تبدیل شد و با ظاهری که گویی هر لحظه ممکن است به پرواز در بیاید را در همین مکان و در دل طبیعتی دست نخورده بنا نهاد.

ویلای ساووی، علاوه بر این که دارای مرز مشخصی میان فضای بیرونی و داخلی است، بلکه به دلیل این که نمادی عینی از آموزه های لوکوربوزیه از اصول معماری مدرن به شمار می رود نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. می توان این اصول را که به عنوان پنج اصل معماری مدرن نیز شناخته می شوند، در این بنا بررسی کرد: در اولین اصل برای این که فضایی باز ایجاد شود تا جای ممکن از استفاده از ستون، اتاق های تاریک و نمور دوری کرده و فضایی را برای پارک اتومبیل ها ایجاد کرده است.

در دومین اصل، بر اساس اصل به حداکثر رساندن فضای زندگی یک تراس سقفی نورگیر برای پرورش گیاهان طراحی کرده است که با بخش های مشخصی از خانه در ارتباط است. در اصل سوم، همان طور که در تصویر مشاهده می کنید با استفاده صحیح از ستون ها، تیرک ها و صفحات تا جایی که امکان دارد خانه ای با نقشه ای باز طراحی کرده و فضایی باز و روان در فضای داخلی ایجاد کرده است. بر همین اساس به فضای بیرونی مستقلی و دارای مرز های مشخصی نیز دست پیدا کرده است.

در نهایت نیز با استفاده از پنجره های افقی به جای پنجره های عمودی فضایی وسیع تر و ظاهری پویا تر را به نمایش گذاشته است.

• صندلی LC4 (پاریس: 1929)

همان طور که در ابتدای مطلب نیز گفته شد لوکوربوزیه تنها در زمینه معماری فعالیت نداشت، بلکه در زمینه های دیگری از جمله طراحی مبلمان نیز محصولات الهام بخشی را ارائه کرده است. او از سال های 1920 به بعد مبلمان بسیاری از جمله صندلی، میز و کمد های متعددی را طراحی کرده و با توجه به ترند زمان خود، مبلمان را نه تنها به عنوان یک عنصر تزئینی، بلکه با تمرکز بر کارآمدی آن ها، یک مفهوم جدیدی را در طراحی مبلمان ارائه کرد.

در میان آثاری که این هنرمند در زمینه طراحی مبلمان ساخته است، یکی از آثاری که به یک عنصر نمادین در این زمینه تبدیل شد، می توان به صندلی LC4 اشاره کرد. این صندلی ساده و بسیار کارآمد است که اسکلتی ساده داشته و به ارگونومیک بودن آن بسیار توجه شده است. این اثر سال ها بعد با الهام بخشیدن به بسیاری آثار دیگر در تاریخ طراحی از جایگاه ویژه ای برخوردار شد.

• عبادتگاه رونشام (فرانسه: 1950-1955)

اکنون به یکی دیگر از آثار مهم لوکوربوزیه، یعنی یک کلیسای کوچک در فرانسه خواهیم پرداخت. این عبادتگاه که نمونه ای علنی و به نمایش درآمده از استعداد بی نظیر این معمار معروف به شمار می رود، بر روی تپه ای در فرانسه قرار دارد. انحنا های ویژه و متمایز، سقف شگفت انگیز و استفاده جسورانه از بتن در دیوار های این بنا تنها چند ویژگی منحصر به فرد این کلیسا به شمار می روند.

هم چنین پنجره های این ساختمان که با نظم مشخصی طراحی نشده اند نیز در منحصر به فرد بودن آن بسیار موثر بوده و نظر ها را به خود جلب می کند. این پنجره ها با هدف استفاده بیشتر از نور طبیعی خورشید به این شکل طراحی شده اند.

اگر بخواهیم کمی عمیق تر این بنا را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که این بنا دارای ویژگی هایی است که در نگاه اول بی ارتباط با یکدیگر بوده، اما به شکلی ماهرانه با هم ترکیب شده اند. برای مثال با وجود ساختار هندسی بنا، هم ظاهری طبیعی و ساده داشته و هم از نظر زیبایی باعث رضایت بیننده می شود.

هم چنین با وجود اسکلت بندی ای عظیم و ظاهر بزرگ، در داخل ساختمان از نظر نور و تهویه هوا هیچ مشکلی وجود ندارد. در واقع این تضاد ها در مفهومی دیگر یک کلیتی معنوی ایجاد کرده و در یک هماهنگی کلی فرم ها، سطوح و نور های متفاوت را در کنار یکدیگر قرار داده است. این بنا ارزش دیدن را دارد.

• ساختمان مجلس هند (چندیگار: 1955)

در سال 1951 زمانی که لوکوربوزیه در اوج شهرت بود، بعد از جدایی کشورهای هندوستان و پاکستان از یکدیگر، این معمار از طرف رئیس جمهور جدید هندوستان به نام جواهر لعل نهرو برای ساخت یک مجموعه ساختمان اداری در چندیگار که به عنوان مرکز جدید استان پنجاب انتخاب شده بود، به هندوستان دعوت شد.

تنها جایی که می توانید تعداد زیادی از آثار لوکوربوزیه را در کنار یکدیگر مشاهده کنید همین چندیگار بوده و همان طور که در تصویر مشاهده می کنید، علاوه بر ساختمان مجلس، ساختمان دادگاه و ساختمان اصلی دولت که توسط همین معمار طراحی شده اند نیز در این منطقه قرار دارند.  تمام این ساختمان ها نسبت به زمان خود دارای ساختاری عظیم بوده و این بنا ها که همگی با بتون ساخته شده اند بعد ها در دوره های مهم معماری الهام بخش  بسیاری آثار دیگر بوده اند.

در پایان باید گفت این که بتوان فرد مشهوری مانند لوکوربوزیه را که در مورد او کتاب های متعددی نوشته شده و فیلم های بسیاری برای او ساخته شده است را در چند جمله و تصویر توصیف کرد کار بسیار دشواری است. این معمار سوئیسی- فرانسوی با آثاری که از خود به جای گذاشته است تنها در زمان خود یک معمار مشهور و نامی نبوده است، بلکه او به تنهایی توانست دنیای معماری را در سطح جهانی تغییر دهد.