تفکیک فضا در پلان ؛ برای اینکه یک فضا را از بقیه قسمت ها جدا کنید، لازم نیست حتما بین آن ها دیوار بکشید. فلسفه دیوار کشیدن بین قسمت های مختلف یک فضا از آن جا می آید که در درجه اول بخواهید ارتباط بصری را به کلی قطع کنید.

عوامل دیگری مثل نور، صوت و هوا نیز جزو دلایل تعبیه دیوار بین فضاهای موردنظر به شمار می آیند. اگر در تقسیم فضا با این عوامل درگیر نیستید، چرا از دیوار استفاده کنید؟ راه های جالب تری هم برای جدا کردن دو یا چند فضا از یکدیگر در دکوراسیون وجود دارند.

درست از زمانی که ایده پلان آزاد به معماری راه یافت، فضا تعریف جدیدی پیدا کرد. طبق این سبک طراحی که پیشنهاد یک معمار به نام لوکوربوزیه بود، تعداد دیوارهای یک فضا در حد امکان کاهش می یابد، تا جایی که تقریبا هیچ مرزی بین قسمت های مختلف وجود خارجی ندارد. ممکن است شما در ناخودآگاه خود بتوانید قسمت های آن فضا را از هم تشخیص دهید، اما در واقعیت المانی به اسم دیوار نخواهید دید. این موضوع باعث می شود فضاهای کوچک نیز دلباز به نظر برسند.

مسلما فضایی که قسمت های شاخصی دارد و در عین حال به صورت یک کل به نظر می آید، یک فضای ایده آل است.

زمانی که از پلان آزاد صحبت می شود، باید توجه داشت که فضاهای گوناگون همچنان خصوصیات سابق خود را دارند. فقط نوع نمایش این خصوصیات فرق کرده است. دیگر از دیوارهای ضخیم و فضاهای محصور خبری نیست. سبک جدیدی از تقسیم فضا پدید می آید و اینجاست که به جای دیوار و حصار، با متدهای جدیدی از تعریف فضا آشنا می شوید.

پارتیشن ها یکی از آشناترین تفکیک کنندگان فضا هستند. شباهت بسیار زیاد پارتیشن به دیوار باعث شده در بسیاری از فضاهای امروزی با آن ها رو به رو شوید. زمانی که قصد جدا کردن دو فضا از همدیگر را دارید، اما می خواهید این کار را به نحوی انجام دهید که ارتباط بصری به طور کامل از بین نرود، پارتیشن یکی از گزینه های اصلی خواهد بود.

پارتیشن می تواند به ضخامت، بلندی و پهنای یک دیوار باشد. هر چقدر میزان ارتباط دو فضا در عین تفکیک برای شما اهمیت بیشتری داشته باشد، این پارامترها با خصوصیات یک دیوار تفاوت بیشتری پیدا می کنند.

انواعی از پارتیشن ها هستند که از کنار هم قرار گرفتن تعدادی عناصر مشابه به وجود آمده اند. این انواع برای زمانی مناسب می باشند که می خواهید ارتباط بصری با فضای مقابل را حفظ کنید. طرح، جنس و بافت پارتیشن ها از تنوع زیادی برخوردارند و گزینه های زیادی در اختیار شما می گذارند.

اکثر پارتیشن ها در محل خود فیکس هستند؛ با این حال مدل های دیگری نیز وجود دارند که می توانند حرکت داده شوند. این دسته برای فضاهایی مناسب هستند که می خواهید روی تنظیم پهنایشان کنترل داشته باشید و یا حتی گهگاه و به صورت موقت آن ها را آزاد بگذارید.

پارتیشن های شیشه ای نوع دیگری از این دسته می باشند که ارتباط بصری را به طور کامل برقرار می سازند و بیشتر به این جهت مورد استفاده قرار می گیرند که سطح دسترسی به یک فضا مشخص شود. یک محیط اگر با هدفی غیر از قطع ارتباط بصری طراحی شود، می تواند شفاف باشد. محیط های شفاف با حفظ امتداد خطوط فضای کلی، به بزرگ تر نشان دادن محیط کمک می کنند.

اگر به گیاهان علاقه دارید، می توانید برای تفکیک فضا از آن ها کمک بگیرید. البته گیاهان به طور کلی قابلیت ایستادن در یک فضا را ندارند و به همین دلیل، پارتیشن های خاصی وجود دارند که این گیاهان را در بر می گیرند. اگر می خواهید یک پارتیشن سبز داشته باشید که فضای اتاق را زنده کند، این گزینه را در خاطر داشته باشید.

روش دیگری که می توان از آن جهت تفکیک فضا استفاده کرد، تعبیه یک شلف در فضای مابین دو قسمت است. شلف ها علاوه بر کاربرد زیبایی شناسانه ای که دارند، از قابلیت تفکیک نسبی فضا نیز برخوردارند. زمانی که یک شلف را بین دو فضا قرار می دهید، یک مرز ظریف حاصل می شود که به راحتی می توان ارتباط را بین دو طرف آن احساس کرد.

باکس تعریف کنید. وقتی از باکس حرف به میان می آید، احتمالا یک فضای محصور کاملا درونگرا را تصور می کنید. این درست است، اما در حالتی که همه وجوه آن را بسته در نظر بگیرید. اگر یک یا چند وجه از باکس مورد نظر را حذف کرده یا تغییر شکل دهید، یک فضای نیمه باز به وجود می آید. محیط درون باکس می تواند یک فضای کاملا تعریف شده باشد و در عین حال ارتباط خود را با فضای بیرون حفظ کند.

اگر از چندین باکس مشابه در یک محیط استفاده کنید، می توانید چند فضای مجزا به وجود آورید که به نوعی با یکدیگر در ارتباط هستند.

ایجاد فرو رفتگی و بیرون زدگی در سطوح یا به عبارت دیگر همان اختلاف سطوح در قسمتی از زمین یا دیوار هم می تواند یک عامل قوی در تفکیک فضایی به شمار رود. این ایده بسیار خلاقانه است و بدون احتیاج به ایجاد یک فضای کاملا جدید اجرا می شود. شما در مواجهه با اختلاف سطوح در یک محیط، متوجه می شوید که در حال انتقال از فضایی به فضای دیگر هستید.

نور هم می تواند تا حدودی یک فضا را تعریف کرده و یا به آن تاکید کند، اگر به درستی به کار برده شود. چشم انسان به صورت ناخودآگاه فضاهای دارای میزان نور متفاوت را از سایر فضاها متمایز تشخیص می دهد؛ بنابراین زمانی که یک فضا را با نور کمتر یا بیشتر طراحی می کنید، به عبارتی آن فضا را از بقیه قسمت های محیط جدا کرده اید. همچنین اگر یک فضای از قبل تعریف شده را به صورت خاص نورپردازی کنید، عملا روی وجه تمایز و تعریف آن فضا تاکید کرده اید. نور با وجود اینکه خاصیت مادی یک متریال را ندارد، یک کاراکتر قوی در تعریف فضاهای مختلف به شمار می آید.

روش دیگری که به وسیله آن می توان فضا را تفکیک کرد، تغییر رنگ یا متریال کف و سقف است. این متد از لحاظ بصری تاثیر فراوانی در ایجاد تمایز میان قسمت های مختلف دارد. می توان این تغییر را به یک وجه دیگر مثل دیوار نیز بسط داد. هر چه میزان کنتراست دو رنگ یا متریال استفاده شده بیشتر باشد، تاثیر بصری این روش نیز در جدا کنندگی بالاتر خواهد رفت.

می توان با استفاده از رنگ در سطوح مقابل، یک حجم نامریی ایجاد کرد. این حجم در واقع وجود ندارد و تنها از تطابق بصری فرم حاصل با تعریف حجم در ذهن ما شکل می گیرد.

نوع دیگری از این تغییر را می توان با تغییر بافت به وجود آورد. یک بافت متفاوت، نمایانگر یک فضای متفاوت است، پس زمانی که در حال گذر از محیطی با یک بافت به محیط دیگری با بافت متفاوت هستید، تفکیک فضایی را به وضوح احساس می کنید؛ بدون آنکه عملا اتفاق خاصی رخ داده باشد.

تغییر بافت و رنگ به طور همزمان مسلما تاثیر بیشتری در جداسازی دو فضا دارد.

گاهی اوقات تغییر ارتفاع سقف نیز می تواند در تشکیل یک مرز فضایی موثر واقع شود. شما با دیدن فضایی که با سقف کاذب متمایز شده است، ناخودآگاه متوجه می شوید که کاربری محیط در آن قسمت متفاوت است. این خصوصیت اگر به طور همزمان همراه با تغییر رنگ یا بافت به نمایش گذاشته شود، تاثیر بیشتری پیدا خواهد کرد.

اگر همراه با تغییرات مذکور از نورپردازی نیز استفاده کنید، فضا به خوبی از محیط اطراف خود جدا می شود.

نحوه چیدمان مبلمان مورد استفاده در فضا نیز یکی از ساده ترین روش های تفکیک فضا به شمار می رود که تقریبا همه با آن آشنایی داریم. محیطی که توسط چینش مبلمان به وجود می آید، از لحاظ بصری دارای مرزی تعریف شده است، هر چند این مرز به وضوح قابل تشخیص نیست.

استفاده از آویزهای خاص نیز می تواند به فضای مورد نظر تعریف خاصی دهد.

المان ها از دیگر

تحریریه پویانو